Μελετώντας τις ευαγγελικές περικοπές που σχετίζονται με το γεγονός του Μυστικού Δείπνου και της Σταυρώσεως διαπιστώνουμε ότι κατά τους Συνοπτικούς το βραδινὸ γεύμα της Πέμπτης ήταν το πασχαλινό γεύμα (π.χ. Ματθαίου 26:17-19, Μάρκου 14:12-16, Λουκά 22:7-13), ενώ κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη το πρωί της Παρασκευής, που πήγαν τον Ιησού μπροστά στον Πιλάτο οι ευσεβείς Ιουδαίοι δεν μπήκαν στον περίβολο του Πραιτωρίου για να μην μολυνθούν, αλλά να μπορέσουν να φάγουν το πασχαλινό γεύμα (Ιωάννη 18:28).
Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορες λύσεις για το ποια μέρα έγιναν αυτά τα δύο γεγονότα, οι οποίες ξεκινούν από την Τετάρτη 12 Νισάν. Η επίλυση του προβλήματος είναι δύσκολη, καθώς τα αστρονομικά δεδομένα δεν έχουν παραδοθεί με μεγάλη ακρίβεια. Παραδείγματος χάριν για να ορισθεί η αρχή ενός νέου σεληνιακού μήνα έπρεπε να γίνει ορατή η νέα σελήνη. Αν όμως υπήρχε συννεφιά ήταν πιθανό να χαθεί η μέρα και η έναρξη να μετατεθεί την επομένη. Ας δούμε όμως πρώτα πως γιόρταζαν το Πάσχα οι Ιουδαίοι.
Η εορτή γιορτάσθηκε για πρώτη φορά την παραμονή της φυγής τους από την Αίγυπτο. Η ανάμνηση αυτού του γεγονότος παραμένει ισχυρή στον σχετικό εορτασμό μέχρι σήμερα. Το εβραϊκό Πάσχα διαρκεί 8 ημέρες. Λέγεται και γιορτή των αζύμων, γιατί σε όλες τις ημέρες που διαρκούσε δεν έτρωγαν ψωμί που είχε φουσκώσει με μαγιά ή προζύμη. Μάλιστα, πριν την έναρξη της εορτής έκαιγαν όποια περισεύματα τέτοιων συστατικών υπήρχαν σε κάθε σπίτι. Το άζυμο ψωμί, το οποίο στα εβραϊκά λέγεται «ματσά» μοιάζει με κράκερς και μπορεί να παρασκευαστεί είτε στο σπίτι είτε να αγοραστεί έτοιμο.
Η πρώτη ημέρα της εορτής είναι πάντα η 14η του μηνός Νισάν. Καθώς χρησιμοποιείται το σεληνιακό ημερολόγιο, η ημερομηνία της εορτής μετακινείται. Μάλιστα για να διορθώσουν κάπως το πρόβλημα αυτό και να διατηρείται η γιορτή πάντα μέσα στην άνοιξη, κάθε τρία χρόνια παρεμβάλλουν έναν ακόμη μήνα και καλύπτουν την διαφορά που έχει δημιουργηθεί σε σχέση με το ηλιακό ημερολόγιο. Έτσι η 14η Νισάν πέφτει ανάμεσα στα μέσα Μαρτίου και στα μέσα Απριλίου.
Το πασχαλινό δείπνο («σέδερ») περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων) ψητό αρνί, πικρά χόρτα (βρασμένα), τα οποία θυμίζουν τα πικρά χρόνια της σκλαβιάς, ψητό αυγό που συμβολίζει τη γονιμότητα και φυσικά το ειδικό κόκκινο κρασί που αποτελεί και το κεντρικό σημείο του εορτασμού. Το Πάσχα παραμένει και σήμερα μία οικογενειακή εορτή και το τελετουργικό κατευθύνει ο πατέρας της οικογένειας.
Στις 10 του μηνός Νισάν αγοράζουν τον πασχαλινό αμνό και τον σφαγιάζουν (ειδικοί σφαγείς, οι οποίοι ακολουθούν τις οδηγίες του Νόμου) νωρίς το απόγευμα της 13ης Νισάν. Το πασχαλινό δείπνο ακολουθεί είτε το βράδυ της 14ης είτε το βράδυ της 15ης του μηνός.
Το έτος που έγινε η Σταύρωση του Κυρίου η 14η Νισάν έπεσε Παρασκευή. Φαίνεται ότι οι τρεις συνοπτικοί ευαγγελιστές, ο Ματθαίος, ο Μάρκος και ο Λουκάς, χρησιμοποιούν έναν ελαφρώς διαφορετικό τρόπο υπολογισμού του χρόνου από τον Ιωάννη. Ο παραδοσιακός τρόπος ήταν από το απόγευμα της μίας ημέρας μέχρι το απόγευμα της άλλης. Αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Οι άλλοι τρεις ευαγγελιστές φαίνεται ότι υπολογίζουν από την ανατολή του ήλιου μέχρι την επόμενη ανατολή. Με αυτόν τον τρόπο φαίνεται ότι υπολόγιζε τις ημέρες και ο όμιλος του Χριστού και των μαθητών. Μεγάλο σχετικό ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές στην επίσκεψη των μυροφόρων στον τάφο του Χριστού. Από αυτές φαίνεται γι’ αυτές η ημέρα άλλαζε με την ανατολή της επομένης. Διαφορετικά θα είχαν επισκεφθεί τον τάφο αργά το απόγευμα του Σαββάτου, όταν θα είχε λήξει η αργία της ημέρας. Αντιθέτως, μόλις άρχισε να χαράζει και έληξε η αργία, οι γυναίκες έσπευσαν στο μνήμα για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία της ταφής, κατά τα ιουδαϊκά έθιμα και να εκφράσουν το σεβασμό και την αγάπη τους προς το νεκρό.
Γνωρίζοντας ότι η 14η Νισάν τη χρονιά που σταυρώθηκε ο Χριστός έπεσε ημέρα Παρασκευή, μπορούμε να υπολογίσουμε ακριβώς την ημερομηνία που συνέβη το γεγονός. Η 14η Νισάν, κατά την περίοδο που ο Πιλάτος ήταν έπαρχος της Ιουδαίας (26-36 μ.Χ.) έπεσε ημέρα Παρασκευή τρεις φορές: 14 Απριλίου του 27, 7 Απριλίου του 30 και 3 Απριλίου του έτους 33.
Στο σημείο αυτό πρέπει να πούμε ότι με οι Ιουδαίοι υπολόγιζαν το χρόνο μετρώντας και τμήματα του χρόνου ακόμη και αν αυτά δεν είχαν ολοκληρωθεί. Στην περίπτωση του Χριστού η Παρασκευή μετράται ως μία ημέρα, παρά το γεγονός ότι έμεινε στον τάφο μόνο ένα μέρος της, το Σάββατο είναι ούτως ή άλλως ολόκληρο και η Κυριακή, παρα τό ότι η Ανάσταση έγινε λίγες ώρες μετά την έναρξή της, και μετριέται ως η τρίτη ημέρα.
Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος σε ομιλίες του στο ευαγγέλιο του ευαγγελιστή Ιωάννη, σημειώνει ότι ο Χριστός με τους μαθητές Του γιόρτασαν το Πάσχα μία ημέρα πριν από την εορτή των Ιουδαίων (δηλαδή το απόγευμα της 13ης Νισάν), κρατώντας τη δική Του σφαγή για ανήμερα το Πάσχα (14η Νισάν). Με αυτή την θεολογική ερμηνεία ξεπερνιέται το πρόβλημα του ποια σχέση με τον ιουδαϊκό εορτασμό είχε η θυσία του Χριστού. Το πασχαλινό σφάγιο είναι πλέον ο ίδιος ο Κύριος. Αυτή τη σύνδεση υιοθετεί και ο απ. Παύλος στην Αʹ προς Κορινθίους επιστολή του (κεφ. 5 στίχος 7) λέγοντας ότι το Πάσχα, αντί για άλλον αμνό, θυσιάσθηκε ο ίδιος ο Χριστός.
Εδώ και δεκαετίες, η ακριβής ημερομηνία της σταύρωσης του Ιησού παραμένει ένα μυστήριο για την επιστημονική κοινότητα. Τώρα, όμως, μια νέα θεωρία, που βασίζεται στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, έρχεται να δώσει την απάντηση.
Σύμφωνα με την ομάδα Αμερικανών και Γερμανών γεωλόγων, η πιθανότερη ημερομηνία της σταύρωσης είναι η Παρασκευή, 3 Απριλίου του 33 μ.Χ. Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, η θεωρία τους βασίζεται στην περιγραφή του σεισμού που ακολούθησε το θάνατο του Ιησού, όπως τον περιγράφει ο Ματθαίος στο Ευαγγέλιό του.
Οι επιστήμονες μελέτησαν πετρώματα από παραθαλάσσια περιοχή της Νεκράς Θάλασσας, τα οποία «έδειξαν» ότι εκείνη την ημέρα η περιοχή, η οποία απέχει μόλις 13 χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ, χτυπήθηκε από σεισμό μεγάλης έντασης.
Η προσοχή μας όμως δεν πρέπει να εστιάσει σε δευτερεύοντα στοιχεία που σχετίζονται με την χρονική στιγμή που συνέβη το γεγονός, αλλά στο ίδιο το γεγονός, το οποίο σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί κομβικό σημείο της ανθρώπινης ιστορίας, καθώς, σε συνδυασμό με την Ανάσταση που το ακολούθησε, μας ελευθέρωσε από τα δεσμά του θανάτου.
Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορες λύσεις για το ποια μέρα έγιναν αυτά τα δύο γεγονότα, οι οποίες ξεκινούν από την Τετάρτη 12 Νισάν. Η επίλυση του προβλήματος είναι δύσκολη, καθώς τα αστρονομικά δεδομένα δεν έχουν παραδοθεί με μεγάλη ακρίβεια. Παραδείγματος χάριν για να ορισθεί η αρχή ενός νέου σεληνιακού μήνα έπρεπε να γίνει ορατή η νέα σελήνη. Αν όμως υπήρχε συννεφιά ήταν πιθανό να χαθεί η μέρα και η έναρξη να μετατεθεί την επομένη. Ας δούμε όμως πρώτα πως γιόρταζαν το Πάσχα οι Ιουδαίοι.
Η εορτή γιορτάσθηκε για πρώτη φορά την παραμονή της φυγής τους από την Αίγυπτο. Η ανάμνηση αυτού του γεγονότος παραμένει ισχυρή στον σχετικό εορτασμό μέχρι σήμερα. Το εβραϊκό Πάσχα διαρκεί 8 ημέρες. Λέγεται και γιορτή των αζύμων, γιατί σε όλες τις ημέρες που διαρκούσε δεν έτρωγαν ψωμί που είχε φουσκώσει με μαγιά ή προζύμη. Μάλιστα, πριν την έναρξη της εορτής έκαιγαν όποια περισεύματα τέτοιων συστατικών υπήρχαν σε κάθε σπίτι. Το άζυμο ψωμί, το οποίο στα εβραϊκά λέγεται «ματσά» μοιάζει με κράκερς και μπορεί να παρασκευαστεί είτε στο σπίτι είτε να αγοραστεί έτοιμο.
Η πρώτη ημέρα της εορτής είναι πάντα η 14η του μηνός Νισάν. Καθώς χρησιμοποιείται το σεληνιακό ημερολόγιο, η ημερομηνία της εορτής μετακινείται. Μάλιστα για να διορθώσουν κάπως το πρόβλημα αυτό και να διατηρείται η γιορτή πάντα μέσα στην άνοιξη, κάθε τρία χρόνια παρεμβάλλουν έναν ακόμη μήνα και καλύπτουν την διαφορά που έχει δημιουργηθεί σε σχέση με το ηλιακό ημερολόγιο. Έτσι η 14η Νισάν πέφτει ανάμεσα στα μέσα Μαρτίου και στα μέσα Απριλίου.
Το πασχαλινό δείπνο («σέδερ») περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων) ψητό αρνί, πικρά χόρτα (βρασμένα), τα οποία θυμίζουν τα πικρά χρόνια της σκλαβιάς, ψητό αυγό που συμβολίζει τη γονιμότητα και φυσικά το ειδικό κόκκινο κρασί που αποτελεί και το κεντρικό σημείο του εορτασμού. Το Πάσχα παραμένει και σήμερα μία οικογενειακή εορτή και το τελετουργικό κατευθύνει ο πατέρας της οικογένειας.
Στις 10 του μηνός Νισάν αγοράζουν τον πασχαλινό αμνό και τον σφαγιάζουν (ειδικοί σφαγείς, οι οποίοι ακολουθούν τις οδηγίες του Νόμου) νωρίς το απόγευμα της 13ης Νισάν. Το πασχαλινό δείπνο ακολουθεί είτε το βράδυ της 14ης είτε το βράδυ της 15ης του μηνός.
Το έτος που έγινε η Σταύρωση του Κυρίου η 14η Νισάν έπεσε Παρασκευή. Φαίνεται ότι οι τρεις συνοπτικοί ευαγγελιστές, ο Ματθαίος, ο Μάρκος και ο Λουκάς, χρησιμοποιούν έναν ελαφρώς διαφορετικό τρόπο υπολογισμού του χρόνου από τον Ιωάννη. Ο παραδοσιακός τρόπος ήταν από το απόγευμα της μίας ημέρας μέχρι το απόγευμα της άλλης. Αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Οι άλλοι τρεις ευαγγελιστές φαίνεται ότι υπολογίζουν από την ανατολή του ήλιου μέχρι την επόμενη ανατολή. Με αυτόν τον τρόπο φαίνεται ότι υπολόγιζε τις ημέρες και ο όμιλος του Χριστού και των μαθητών. Μεγάλο σχετικό ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές στην επίσκεψη των μυροφόρων στον τάφο του Χριστού. Από αυτές φαίνεται γι’ αυτές η ημέρα άλλαζε με την ανατολή της επομένης. Διαφορετικά θα είχαν επισκεφθεί τον τάφο αργά το απόγευμα του Σαββάτου, όταν θα είχε λήξει η αργία της ημέρας. Αντιθέτως, μόλις άρχισε να χαράζει και έληξε η αργία, οι γυναίκες έσπευσαν στο μνήμα για να ολοκληρώσουν τη διαδικασία της ταφής, κατά τα ιουδαϊκά έθιμα και να εκφράσουν το σεβασμό και την αγάπη τους προς το νεκρό.
Γνωρίζοντας ότι η 14η Νισάν τη χρονιά που σταυρώθηκε ο Χριστός έπεσε ημέρα Παρασκευή, μπορούμε να υπολογίσουμε ακριβώς την ημερομηνία που συνέβη το γεγονός. Η 14η Νισάν, κατά την περίοδο που ο Πιλάτος ήταν έπαρχος της Ιουδαίας (26-36 μ.Χ.) έπεσε ημέρα Παρασκευή τρεις φορές: 14 Απριλίου του 27, 7 Απριλίου του 30 και 3 Απριλίου του έτους 33.
Στο σημείο αυτό πρέπει να πούμε ότι με οι Ιουδαίοι υπολόγιζαν το χρόνο μετρώντας και τμήματα του χρόνου ακόμη και αν αυτά δεν είχαν ολοκληρωθεί. Στην περίπτωση του Χριστού η Παρασκευή μετράται ως μία ημέρα, παρά το γεγονός ότι έμεινε στον τάφο μόνο ένα μέρος της, το Σάββατο είναι ούτως ή άλλως ολόκληρο και η Κυριακή, παρα τό ότι η Ανάσταση έγινε λίγες ώρες μετά την έναρξή της, και μετριέται ως η τρίτη ημέρα.
Ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος σε ομιλίες του στο ευαγγέλιο του ευαγγελιστή Ιωάννη, σημειώνει ότι ο Χριστός με τους μαθητές Του γιόρτασαν το Πάσχα μία ημέρα πριν από την εορτή των Ιουδαίων (δηλαδή το απόγευμα της 13ης Νισάν), κρατώντας τη δική Του σφαγή για ανήμερα το Πάσχα (14η Νισάν). Με αυτή την θεολογική ερμηνεία ξεπερνιέται το πρόβλημα του ποια σχέση με τον ιουδαϊκό εορτασμό είχε η θυσία του Χριστού. Το πασχαλινό σφάγιο είναι πλέον ο ίδιος ο Κύριος. Αυτή τη σύνδεση υιοθετεί και ο απ. Παύλος στην Αʹ προς Κορινθίους επιστολή του (κεφ. 5 στίχος 7) λέγοντας ότι το Πάσχα, αντί για άλλον αμνό, θυσιάσθηκε ο ίδιος ο Χριστός.
Εδώ και δεκαετίες, η ακριβής ημερομηνία της σταύρωσης του Ιησού παραμένει ένα μυστήριο για την επιστημονική κοινότητα. Τώρα, όμως, μια νέα θεωρία, που βασίζεται στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, έρχεται να δώσει την απάντηση.
Σύμφωνα με την ομάδα Αμερικανών και Γερμανών γεωλόγων, η πιθανότερη ημερομηνία της σταύρωσης είναι η Παρασκευή, 3 Απριλίου του 33 μ.Χ. Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, η θεωρία τους βασίζεται στην περιγραφή του σεισμού που ακολούθησε το θάνατο του Ιησού, όπως τον περιγράφει ο Ματθαίος στο Ευαγγέλιό του.
Οι επιστήμονες μελέτησαν πετρώματα από παραθαλάσσια περιοχή της Νεκράς Θάλασσας, τα οποία «έδειξαν» ότι εκείνη την ημέρα η περιοχή, η οποία απέχει μόλις 13 χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ, χτυπήθηκε από σεισμό μεγάλης έντασης.
Η προσοχή μας όμως δεν πρέπει να εστιάσει σε δευτερεύοντα στοιχεία που σχετίζονται με την χρονική στιγμή που συνέβη το γεγονός, αλλά στο ίδιο το γεγονός, το οποίο σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί κομβικό σημείο της ανθρώπινης ιστορίας, καθώς, σε συνδυασμό με την Ανάσταση που το ακολούθησε, μας ελευθέρωσε από τα δεσμά του θανάτου.
