Το μεγαλύτερο δόγμα του Χριστιανισμού, η μεγαλύτερη αλήθεια της Πίστεως, είναι ο Θεός μας.
Η έννοια του Θεού μας είναι τόσο παράδοξη, τόσο μυστηριώδης, ώστε τέτοια έννοια ήταν αδύνατο να έλθη στη διάνοια του ανθρώπου.
Η έννοια του Θεού μας είναι αδιανόητη και ανεπινόητη. Ο Θεός ως ένα ον κανονικώς έπρεπε να εννοείται ως ένα πρόσωπο. Δώδεκα Θεοί του Ολύμπου, ψεύτικοι βεβαίως Θεοί, εννοούνταν ως δώδεκα πρόσωπα.
Αλλ’ ο ένας Θεός του Χριστιανισμού, ο αληθινός Θεός, δεν εννοείται ως ένα πρόσωπο, αλλ’ ως τρία πρόσωπα, ως τρεις ύψιστες προσωπικότητες.
Ο τριαδικός Θεός, αυτό είναι το παράδοξο των παραδόξων, αυτό είναι το μυστήριο των μυστηρίων, που δεν ήταν δυνατό να έλθει στη διάνοια του ανθρώπου.
Αλλ’ ο ένας Θεός του Χριστιανισμού, ο αληθινός Θεός, δεν εννοείται ως ένα πρόσωπο, αλλ’ ως τρία πρόσωπα, ως τρεις ύψιστες προσωπικότητες.
Ο τριαδικός Θεός, αυτό είναι το παράδοξο των παραδόξων, αυτό είναι το μυστήριο των μυστηρίων, που δεν ήταν δυνατό να έλθει στη διάνοια του ανθρώπου.
Υπάρχει η έννοια του τριαδικού Θεού, η αδιανόητη και ανεπινόητη ανθρωπίνως, διότι υπάρχει πραγματικώς ο τριαδικός Θεός και φανέρωσε τον εαυτό του στους ανθρώπους. Άξιο παρατήρησης, ότι σ’ όλες τις αρχαίες μεγάλες Θρησκείες και Θεολογίες υπάρχει η έννοια της τριάδος.
Το Αιγυπτιακό Πάνθεο είναι γεμάτο από τριάδες. Και διερωτάται κανείς: Πως στις αρχαίες μεγάλες Θρησκείες και Θεολογίες υπάρχει η έννοια της τριάδος; Η απάντηση στο σπουδαίο τούτο ερώτημα είναι: Από την αρχή, από τότε που δημιουργήθηκαν, οι άνθρωποι γνώρισαν το Θεό, το Δημιουργό τους, ως τριαδικό. Και από τότε, από την αφετηρία της, η ανθρωπότης διατήρησε ανάμνηση της τριαδικότητος του Θεού. Αλλ’ όσο παρέρχονταν οι αιώνες, όσο απομακρυνόταν η ανθρωπότητα από την αφετηρία της, η έννοια της τριάδος αλλοιωνόταν, εξασθενούσε, έχανε την αρχική της σαφήνεια και λάμψη, συσκοτιζόταν, γινόταν όλο αμυδρότερη.
Έξω δε από τη θεόπνευστη Γραφή, την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, η έννοια της τριάδος, εν συγκρίσει προς τις άλλες Θρησκείες, διασώθηκε καθαρώτερη στην Ινδική Θρησκεία, όπου ο Βράχμα, ο Βισνού και ο Σίβα εννοούνται ως τρία πρόσωπα, αλλ’ ως ένας Θεός.
Αλλά μέσα στη Γραφή και στη Θρησκεία μας, η αλήθεια του τριαδικού Θεού είναι ολοκάθαρη, λάμπει ηλίου φαεινότερον, διότι η Γραφή είναι θεόπνευστη και η Θρησκεία μας είναι εξ αποκαλύψεως. Κατά τη Γραφή και τη Θρησκεία μας ο Θεός είναι Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα, τρία δηλαδή πρόσωπα ή υποστάσεις, αλλά μία ουσία η θεότης.
Για να λάβουμε κάποια αμυδρή ιδέα του υψίστου μυστηρίου, του τριαδικού Θεού, ας κοιτάξουμε προς τον ήλιο, αυτόν τον μεγαλειώδη και τα μέγιστα ευεργετικόν αστέρα. Δεν αστοχούμε εάν πούμε, ότι ο φυσικός ήλιος είναι μία εικών του νοητού ήλιου, του Θεού μας.
Στο φυσικό ήλιο υπάρχουν τρία πράγματα: Ο λαμπρός δίσκος, που θαυμάζουμε ιδίως κατά την ανατολή και τη δύση του· το φως, που γεννιέται αμέσως από το δίσκο και η θερμότητα, που εκπορεύεται αμέσως από το δίσκο. Ήλιος είναι ο δίσκος, ήλιος είναι το φως, ήλιος είναι η θερμότητα. Αλλ’ αυτά τα τρία δεν είναι τρεις ήλιοι, είναι ένας ήλιος, διότι και τα τρία στηρίζονται σε μία μάζα η ουσία, υλική ουσία.
Έτσι Θεός είναι ο Πατήρ· Θεός είναι ο Υιός, που γεννιέται αμέσως από τον Πατέρα· Θεός είναι και το Άγιο Πνεύμα, που εκπορεύεται αμέσως από τον Πατέρα. Αλλ’ αυτά τα τρία πρόσωπα δεν είναι τρεις Θεοί, είναι ένας Θεός, διότι και τα τρία πρόσωπα έχουν μία και την αυτή ουσία, Πνευματική ουσία είνε ομοούσια. Επειδή δε και τα τρία πρόσωπα έχουν μία και την αυτή ουσία, γι’ αυτό δεν είναι κανένα ανώτερο και κανένα κατώτερο από το άλλο, αλλά και τα τρία είναι ίσα και ισότιμα.
Πίστη και απιστία στον τριαδικό Θεό
Η Εκκλησία ανέκαθεν πιστεύει και δοξάζει τον τριαδικό Θεό. Κατά τον αρχαιότατο εκκλησιαστικό ύμνο: "Φως ιλαρόν", οι πιστοί υμνούν Πατέρα, Υιόν και Άγιον Πνεύμα, Θεόν.
Κατά τον 4οναιώνα εμφανίσθηκαν αιρετικοί, οι οποίοι δεν παραδέχονταν τον τριαδικό Θεό.
Είναι οι Αρειανοί και οι ακολουθήσαντες αυτούς Μακεδονιανοί. Εξ αιτίας δε των αιρετικών αυτών συνεκλήθη η Α' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία κατοχύρωσε και διακήρυξε τη θεότητα του Υιού, και η Β' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία καταχώρησε και διακήρυξε τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος. Αυτές δε οι δύο Σύνοδοι συνέταξαν το Σύμβολο της Πίστεως. Σήμερα Ορθοδοξία, Ρωμαιοκαθολικισμός και σχεδόν ολόκληρος ο Προτεσταντισμός ομολογεί πίστη στον τριαδικό Θεό.
Αιρετική αντίληψη για το Άγιον Πνεύμα
Αλλά και μερικοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, επειδή στερούνται κατήχησης και στοιχειώδους θεολογικής γνώσης, δεν έχουν συνειδητοποιήσει, ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο και Θεός, και μάλλον θεωρούν το Άγιο Πνεύμα απλώς ως δύναμη!
Στο παρόν άρθρο αποδεικνύεται, ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο και Θεός, γίνεται δε λόγος και για το έργο του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία.
Η Εκκλησία ανέκαθεν πιστεύει και δοξάζει τον τριαδικό Θεό. Κατά τον αρχαιότατο εκκλησιαστικό ύμνο: "Φως ιλαρόν", οι πιστοί υμνούν Πατέρα, Υιόν και Άγιον Πνεύμα, Θεόν.
Κατά τον 4οναιώνα εμφανίσθηκαν αιρετικοί, οι οποίοι δεν παραδέχονταν τον τριαδικό Θεό.
Είναι οι Αρειανοί και οι ακολουθήσαντες αυτούς Μακεδονιανοί. Εξ αιτίας δε των αιρετικών αυτών συνεκλήθη η Α' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία κατοχύρωσε και διακήρυξε τη θεότητα του Υιού, και η Β' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία καταχώρησε και διακήρυξε τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος. Αυτές δε οι δύο Σύνοδοι συνέταξαν το Σύμβολο της Πίστεως. Σήμερα Ορθοδοξία, Ρωμαιοκαθολικισμός και σχεδόν ολόκληρος ο Προτεσταντισμός ομολογεί πίστη στον τριαδικό Θεό.
Αιρετική αντίληψη για το Άγιον Πνεύμα
Ως προς το Άγιο Πνεύμα ειδικώς, στο οποίον αφιερώνεται το παρόν άρθρο, οι Αρειανοί, οι Μακεδονιανοί, ολίγοι Προτεστάντες και οι λεγόμενοι Μάρτυρες του Ιεχωβά αρνούνται τη θεότητά του και διδάσκουν, ότι το Άγιο Πνεύμα είνε απλώς δύναμη, η ενεργός δύναμη του Ιεχωβά, όπως εκφράζονται οι ψευδο- Μάρτυρες του Ιεχωβά.
Στο παρόν άρθρο αποδεικνύεται, ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο και Θεός, γίνεται δε λόγος και για το έργο του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία.
Επειδή το Άγιο Πνεύμα έχει δύναμη, μάλιστα παντοδυναμία, γι’ αυτό σε (ορισμένα χωρία, όπως π. Χ. Πράξ. 2:4 (επλήσθησαν άπαντες Πνεύματος Αγίου), 6:3 (πλήρεις Πνεύματος Αγίου), το Άγιο Πνεύμα σημαίνει πραγματικώς δύναμη, χάρη, χαρίσματα. Ο Ιησούς είπε στους μαθητάς του: Λήψεσθε δύναμιν επελθόντος του Αγίου Πνεύματος εφ’ υμάς (Πράξ. 1:8). Θα λάβετε δύναμη, όταν θα έλθει το Άγιο Πνεύμα σε σάς.
Ναι, το Άγιο Πνεύμα σημαίνει δύναμη, αλλά τούτο δεν αποκλείει, ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Ρητώς ο Πατήρ και ο Υιός λέγονται δύναμη (Ματθ. 26:64, Α' Κορ. 1:24), και όμως είναι πρόσωπα. Και άγγελοι ονομάζονται δυνάμεις (Ρωμ. 8:38, Α' Πέτρ. 3:22), αλλ’ είναι πρόσωπα. Και για το Σίμωνα το μάγο, ενώ ήταν πρόσωπο, άνθρωπος, οι κατάπληκτοι από τις μαγείες του έλεγαν: Ούτος έστιν η δύναμις του Θεού η μεγάλη (Πράξ. 8:10).
Και εμείς σήμερα για πρόσωπο, που έχει σπουδαία ικανότητα και αξία, λέμε, ότι είναι κεφάλαιο, ότι είναι δύναμη.
Θα αποδειχθεί στη συνέχεια, ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι απλώς δύναμη, αλλά πρόσωπο, και μάλιστα πρόσωπο της Θεότητος, ο ένας της Τριάδος.
Ναι, το Άγιο Πνεύμα σημαίνει δύναμη, αλλά τούτο δεν αποκλείει, ότι το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Ρητώς ο Πατήρ και ο Υιός λέγονται δύναμη (Ματθ. 26:64, Α' Κορ. 1:24), και όμως είναι πρόσωπα. Και άγγελοι ονομάζονται δυνάμεις (Ρωμ. 8:38, Α' Πέτρ. 3:22), αλλ’ είναι πρόσωπα. Και για το Σίμωνα το μάγο, ενώ ήταν πρόσωπο, άνθρωπος, οι κατάπληκτοι από τις μαγείες του έλεγαν: Ούτος έστιν η δύναμις του Θεού η μεγάλη (Πράξ. 8:10).
Και εμείς σήμερα για πρόσωπο, που έχει σπουδαία ικανότητα και αξία, λέμε, ότι είναι κεφάλαιο, ότι είναι δύναμη.
Θα αποδειχθεί στη συνέχεια, ότι το Άγιο Πνεύμα δεν είναι απλώς δύναμη, αλλά πρόσωπο, και μάλιστα πρόσωπο της Θεότητος, ο ένας της Τριάδος.
Υμείς οίδατε. . . Ιησούν το από Ναζαρέτ, ως έχρισεν αυτόν ο Θεός Πνεύματι Αγίω και δυνάμει (Πράξ. 10: 37-38).
Κατά το λόγο τούτο του αποστόλου Πέτρου ο Θεός έχρισε τον Ιησού ως άνθρωπο, με Πνεύμα Άγιον και με δύναμη. Συνεπώς το Άγιο Πνεύμα και η δύναμη δεν ταυτίζονται, αλλά άλλο είναι το Άγιο Πνεύμα και άλλο είναι η δύναμη.
Ο λόγος μου και το κήρυγμά μου ουκ εν πειθοίς ανθρωπίνης σοφίας λόγοις, αλλ’ εν αποδείξει Πνεύματος και δυνάμεως (Α' Κορ. 2:4). Το ευαγγέλιον ημών ουκ εγενήθη εις υμάς εν λόγω μόνον, αλλά και εν δυνάμει και εν Πνεύματι Αγίω (Α' Θεσ. 1:5).
Με τους λόγους τούτους ο απόστολος Παύλος κάνει διάκριση του Αγίου Πνεύματος από τη δύναμη.
- Το Άγιο Πνεύμα έχει δύναμη, αλλά δεν είναι δύναμη.
Το Πνεύμα έστιν η αλήθεια (Α' Ιωάν. 5:6).
Με το λόγο τούτο ο απόστολος Ιωάννης δεν λέει ότι το Πνεύμα είναι η δύναμη, όπως λένε οι Πνευματομάχοι, αλλά λέει, ότι το Πνεύμα είναι η αλήθεια, όπως αλλού λέει ο Χριστός για τον εαυτό του (Ιωάν. 14:6).
Το εκ του Πατρός εκπορευόμενον
Ως προς το λογικό, στο Πράξ. 15: 28 διαβάζουμε για την απόφαση της Αποστολικής Συνόδου: Έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν, δηλαδή, φάνηκε εύλογο στο Άγιο Πνεύμα και σε μας, ή, αποφάσισε το Άγιο Πνεύμα και εμείς. Τα πρόσωπα κρίνουν τούτο ή εκείνο εύλογο και αποφασίζουν, τα πράγματα, όπως ο ηλεκτρισμός, δεν έχουν κρίση, διότι δεν έχουν λογική. Άρα το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, και μάλιστα ύψιστο πρόσωπο. Κανονικώς αναμενόταν να λεχθή Έδοξε τω Κυρίω, αλλ’ ελέχθηΈδοξε τω Αγίω Πνεύματι, διότι το Άγιο Πνεύμα είναι Κύριος, Θεός.
Ως προς τη γνώση, στο Α' Κορ. 2:10-11 περιέχεται: Το Πνεύμα πάντα ερευνά, και τα βάθη του Θεού. . .Τα του Θεού ουδείς οίδεν, ει μη το Πνεύμα του Θεού. Το ερευνά και το οίδε σημαίνει γνωρίζει. Το Άγιο Πνεύμα γνωρίζει το πάντα, και τα βάθη του Θεού Πατρός.
Άρα το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, και μάλιστα πρόσωπο της Θεότητος, αφού γνωρίζει τα πάντα, αφού είναι παντογνώστης.
Ως προς το συναίσθημα, στο Εφεσ. 4:30 γράφεται: Μη λυπείτε το Πνεύμα το Άγιον του Θεού. Τα πρόσωπα λυπούνται, όχι τα πράγματα. Και αφού εξ αιτίας των αμαρτιών μας το Πνεύμα το Άγιον λυπείται, είναι πρόσωπο, και μάλιστα θείο πρόσωπο.
Κανονικώς αναμενόταν να λεχθή Μη λυπείται τον Θεόν, αλλ’ ελέχθη Μη λυπείτε το Πνεύμα το Άγιον, διότι το Πνεύμα το Άγιο είναι Θεός.
Ως προς τη βούληση ή θέληση, στο Α' Κορ. 12:11 διαβάζουμε: Πάντα ταύτα ενεργεί το εν και το αυτό Πνεύμα, διαιρούν ιδία εκάστω καθώς βούλεται. Όλα δηλαδή τα χαρίσματα ενεργεί το ένα και το αυτό Πνεύμα. Και τα διανέμει ιδιαιτέρως στον καθένα όπως αυτό θέλει. Αλλ’ αφού το Πνεύμα ενεργεί όλα τα χαρίσματα, και μάλιστα τα διανέμει όπως αυτό θέλει, άρα είναι πρόσωπο, και μάλιστα Θεός.
Ως προς το εγώ, την αυτοσυνειδησία δηλαδή, στο Πράξ. 10:19-20 γράφεται: Είπεν αυτώ (τω Πέτρω) το Πνεύμα. Ιδού άνδρες τρεις ζητουσί σε. ..Εγώ απέσταλκα αυτούς. Αλλά αφού το Πνεύμα έχει εγώ, συνείδηση της υπάρξής του, άρα είναι πρόσωπο. Και επειδή είναι πρόσωπο, γι’ αυτό και μίλησε στον Πέτρο, και απέστειλε προς αυτόν τους τρεις άνδρες. Και απέστειλε αυτούς, αφού έδωσε εντολή δια μέσου αγγέλου στον Κορνήλιο (Πράξ. 10:1-8). Άρα το Πνεύμα, πρόσωπο ανώτερο των αγγέλων, είναι πρόσωπο της Θεότητος.
Το Πνεύμα το Άγιο είναι πρόσωπο, διότι ακούει, λαλεί, αναγγέλει (Ιωάν. 16:13), λέγει (Πράξ. 21:11), προλέγει (Πράξ. 1:16), διδάσκει και υπομιμνήσκει (Ιωάν. 14:26), μαρτυρεί (Ιωάν. 15:26), συμμαρτυρεί τω πνεύματι ημών (Ρωμ. 8:16), προμαρτύρεται (Α' Πέτρ. 1:11), διαμαρτύρεται (Πράξ. 20:23), επιποθεί προς φθόνον (Ιακ. 4:5), ήτοι ως νυμφίος των ψυχών υπεραγαπά ζηλοτύπως, προσκαλεί αποστόλους (Πράξ. 13:2), θέτει επισκόπους (Πράξ. 20:28) κ.α.
Πολλές δε από τις ιδιότητες και τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος δεν αποδεικνύουν μόνο την προσωπικότητα του Αγίου Πνεύματος, αλλά και τη θεότητά του.
Ο Χριστός είπε: Εγώ ερωτήσω τον Πατέρα και άλλον Παράκλητον δώσει υμίν. . . Και εν υμίν έσται (Ιωάν. 14:16-17). Ένας Παράκλητος είναι ο Χριστός (βλέπε και Α' Ιωάν. 2:1), το δε Άγιο Πνεύμα είναι άλλος Παράκλητος.
Αφού δε ο Χριστός παραβάλλει το Άγιο Πνεύμα προς τον εαυτό του, άρα το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο.
Και αφού επίσης ο Χριστός αποδίδει στο πρόσωπο του Αγίου Πνεύματος τη δυνατότητα να κατοικεί εντός όλων των πιστών, όπως κατά το Ιωάν. 14:23 δύναται να κατοικεί ο Πατήρ και ο Υιός, άρα το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός.
Ο Χριστός έδωσε εντολή να βαπτίζωνται οι άνθρωποι εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος (Ματθ. 28:19).
Κατά τη Γραφή ουδέποτε γίνεται κάτι εις το όνομα (ή εν τω ονόματι) δύναμης ή πράγματος γενικώς, αλλά πάντοτε εις το όνομα (ή εν τω ονόματι) προσώπου.
Αφού δε η βάπτιση γίνεται εις το όνομα. . . Και του Αγίου Πνεύματος, άρα και το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Ότι δε το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, τούτο φαίνεται και από το ότι τίθεται παραλλήλως και συμπαρατίθεται με τα πρόσωπα του Πατρός και του Υιού.
Επίσης πρέπει να παρατηρηθεί, ότι το βαπτίζομαι εις το όνομα του Αγίου Πνεύματος σημαίνει, παραδίδομαι και ανήκω πλέον στο Άγιο Πνεύμα και είμαι ιδιοκτησία του. Αλλά αυτή η έννοια ευσταθεί, αν το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο και Θεός. Τέλος πρέπει να παρατηρηθεί και τούτο, ότι το παρόν χωρίο για τη βάπτιση Ματθ. 28:19, χωρίο κλασσικό, δεικνύει την τριάδα των θείων προσώπων, αλλά και τη μονάδα της ουσίας των, διότι λέει εις το όνομα του Πατρός, και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, δεν λέει στα ονόματα. Οι Τρεις είναι ένα όνομα, δηλαδή μία φύση, μία ουσία, μία θεότητα.
Στο Σύμβολο της Πίστεως η Β' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία συνέταξε τα τελευταία άρθρα του Συμβόλου, για τον τρόπο της ύπαρξης του Αγίου Πνεύματος μας έδωσε την διατύπωση το εκ του Πατρός εκπορευόμενον. Ο Πατήρ υπάρχει αγεννήτως. Ο Υιός υπάρχει με τον τρόπο της γέννησς από τον Πατέρα προ πάντων των αιώνων. Και το Άγιο Πνεύμα υπάρχει με τον τρόπο της εκπόρευσης από τον Πατέρα επίσης προ πάντων των αιώνων.
Όπως δε η γέννηση του Υιού από τον Πατέρα είναι δίδαγμα της Αγίας Γραφής, έτσι και η εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος από τον Πατέρα.
Ο Χριστός είπε στους μαθητάς του: Όταν έλθη ο Παράκλητος, ον εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας, ο παρά του Πατρός εκπορεύεται, εκείνος μαρτυρήσει περί εμού (Ιωάν. 15:26). Επειδή ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα, γι’ αυτό είναι της αυτής φύσεως με τον Πατέρα, Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού γεννώμενος. Ομοίως δε, επειδή το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα, γι’ αυτό είναι της αυτής φύσης με τον Πατέρα, Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού εκπορευόμενος.
Την θεότητα του Αγίου Πνεύματος δεικνύει και η ονομασία το Πνεύμα της αληθείας. Αυτή η ονομασία, όπου η γενική της αληθείας είναι της ιδιότητος, σημαίνει το αληθινό Πνεύμα.
Είναι δε ο Παράκλητος το αληθινό Πνεύμα, εν συγκρίσει προς τα αγγελικά και τα ανθρώπινα πνεύματα, τα οποία κατά τινά τρόπο είναι ψεύτικα πνεύματα, διότι είναι κτιστά και κατώτερα, και, αν τα εγκατέλειπε ο Θεός, θα επανέρχονταν στην ανυπαρξία.
Η διατύπωση το εκ του Πατρός εκπορευόμενον είναι σύμφωνη προς το λόγο του Χριστού, που παραθέσαμε.
Ο Χριστός είπε, ότι αυτός θα στείλει τον Παράκλητο, αλλά πρόσθεσε παρά του Πατρός. Γιατί; Διότι παρά του Πατρός εκπορεύεται.
Ο Πατήρ είναι η αρχή στη Θεότητα· γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα, όπως ο ήλιος γεννά το φως και εκπορεύει τη θερμότητα.
Απαγόρευσαν δε οι Πατέρες να επιφέρει κανείς μεταβολή στο Σύμβολο της Πίστεως.
Εν τούτοις ο Πάπας, ανακηρύσσοντας τον εαυτό του ανώτερο των Αγίων Πατέρων και των Οικουμενικών Συνόδων, μάλλον δε ανώτερο και του Χριστού, πρόσθεσε στο Σύμβολο της Πίστεως το Filioque, ότι δηλαδή το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό. Αλλ’ αυτό είναι αίρεσις, πολύ μεγάλη αίρεση- αυτό εισάγει δυαρχία στη Θεότητα- αυτό κατά λογική συνέπεια οδηγεί σε διθεΐα!
Είθε το Άγιο Πνεύμα να φωτίσει τον Πάπα και όλους τους αιρετικούς, ο δε Πάπας και οι αιρετικοί να δεχθούν το φωτισμό, να μετανοήσουν, ν’ αποβάλουν τις αιρέσεις των, και έτσι να γίνει η πολυπόθητη Ένωση, Ένωση αληθινή, και όχι Ψευδοένωση που επιχειρούν οι Οικουμενιστές.
Το Άγιον Πνεύμα είναι Θεός και Δεσπότης
Στο Πράξ. 5:3-4 διαβάζουμε: Ανανία, διατί εκπλήρωσεν ο Σατανάς την καρδίαν σου ψεύσασθαί σε το Πνεύμα το Άγιον. . . ; Ουκ εψεύσω ανθρώποις, αλλά τω Θεώ.
Δηλαδή: Ανανία, γιατί κυρίευσε ο Σατανάς την καρδιά σου, ώστε να ειπής ψέμα στο Άγιο Πνεύμα. . . ; Δεν είπες ψέμα σ’ ανθρώπους, αλλά στο Θεό. Ψεύδεται κανείς σε πρόσωπο, όχι σε δύναμη, πράγμα νεκρό και ασυνείδητο. Το Άγιο Πνεύμα, στο οποίον ο Ανανίας είπε ψέμα, είναι πρόσωπο, και μάλιστα ασυγκρίτως ανώτερο από τους ανθρώπους, είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία, όπως είναι και ο Πατήρ και ο Υιός.
Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού έστε και το Πνεύμα του Θεού οικείεν υμίν; Ει τις τον ναόν του Θεού φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός· ο γαρ ναός του Θεού άγιος έστιν, οίτινες έστε υμείς (Α' Κορ. 3:16-17).
Δηλαδή: Δεν ξέρετε, ότι είσθε ναός (κατοικητήριο) του Θεού, και συνεπώς το Πνεύμα του Θεού κατοικεί σε σάς; Εάν κάποιος καταστρέφει το ναό του Θεού, θα καταστρέψει αυτόν ο Θεός. Διότι ο ναός του Θεού είναι άγιος, και ο ναός αυτός είσθε σεις. Η φράση ναός Θεού σημαίνει κατοικητήριο Θεού. Θεός δε εδώ, ο οποίος έχει τους πιστούς ως κατοικητήριο, είναι το Πνεύμα, το οποίον οικεί, κατοικεί, στους πιστούς.
Το Πνεύμα του Θεού, το Πνεύμα του Πατρός, είναι και αυτό Θεός, είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία, όπως και ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού (Πατρός) και συγχρόνως είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία.
Κατά το Εφεσ. 2:22 οι πιστοί είναι κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι, ο Θεός δηλαδή κατοικεί στους πιστούς με την κατοίκηση του Πνεύματος. Άρα το Πνεύμα είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία.
Το Άγιον Πνεύμα ομιλεί ώς ΓΙΑΧΒΕ
Δηλαδή: Και είχε σ’ αυτόν (τον Συμεών) αποκαλυφθεί από το Πνεύμα το Άγιο, ότι δεν θα έβλεπε θάνατο προτού να δεί τον Χριστό του Κυρίου. . . Τότε αυτός τον πήρε (τον Χριστό) στην αγκαλιά του και δόξασε το Θεό και είπε: Τώρα, Δέσποτα, απολύεις τον δούλο σου ευτυχισμένο συμφώνως προς τον λόγο σου, διότι τα μάτια μου είδαν τον σωτήρα. Ότι ο Συμεών δεν θα έβλεπε θάνατο προτού να δεί τον Χριστό, τούτο ήταν χρηματισμός, αποκαλυπτικός δηλαδή λόγος, του Πνεύματος του Αγίου. Συνεπώς το Άγιο Πνεύμα είναι ο Θεός και Δεσπότης, τον οποίο δόξασε ο Συμεών, διότι συνέβη κατά το ρήμα αυτού, διότι δηλαδή πραγματοποιήθηκε ο αποκαλυπτικός λόγος του.
Πρόσωπο ή προσωπικότητα λέγεται το ον, που έχει λογικό και γνώση, συναίσθημα, βούληση ή θέληση και εγώ, αυτοσυνειδησία δηλαδή η συνείδηση της υπάρξεώς του. Το δε Άγιο Πνεύμα εμφανίζεται στη Γραφή με όλο τα γνωρίσματα του προσώπου.
Ως προς το λογικό, στο Πράξ. 15: 28 διαβάζουμε για την απόφαση της Αποστολικής Συνόδου: Έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν, δηλαδή, φάνηκε εύλογο στο Άγιο Πνεύμα και σε μας, ή, αποφάσισε το Άγιο Πνεύμα και εμείς. Τα πρόσωπα κρίνουν τούτο ή εκείνο εύλογο και αποφασίζουν, τα πράγματα, όπως ο ηλεκτρισμός, δεν έχουν κρίση, διότι δεν έχουν λογική. Άρα το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, και μάλιστα ύψιστο πρόσωπο. Κανονικώς αναμενόταν να λεχθή Έδοξε τω Κυρίω, αλλ’ ελέχθηΈδοξε τω Αγίω Πνεύματι, διότι το Άγιο Πνεύμα είναι Κύριος, Θεός.
Ως προς τη γνώση, στο Α' Κορ. 2:10-11 περιέχεται: Το Πνεύμα πάντα ερευνά, και τα βάθη του Θεού. . .Τα του Θεού ουδείς οίδεν, ει μη το Πνεύμα του Θεού. Το ερευνά και το οίδε σημαίνει γνωρίζει. Το Άγιο Πνεύμα γνωρίζει το πάντα, και τα βάθη του Θεού Πατρός.
Άρα το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, και μάλιστα πρόσωπο της Θεότητος, αφού γνωρίζει τα πάντα, αφού είναι παντογνώστης.
Ως προς το συναίσθημα, στο Εφεσ. 4:30 γράφεται: Μη λυπείτε το Πνεύμα το Άγιον του Θεού. Τα πρόσωπα λυπούνται, όχι τα πράγματα. Και αφού εξ αιτίας των αμαρτιών μας το Πνεύμα το Άγιον λυπείται, είναι πρόσωπο, και μάλιστα θείο πρόσωπο.
Κανονικώς αναμενόταν να λεχθή Μη λυπείται τον Θεόν, αλλ’ ελέχθη Μη λυπείτε το Πνεύμα το Άγιον, διότι το Πνεύμα το Άγιο είναι Θεός.
Ως προς τη βούληση ή θέληση, στο Α' Κορ. 12:11 διαβάζουμε: Πάντα ταύτα ενεργεί το εν και το αυτό Πνεύμα, διαιρούν ιδία εκάστω καθώς βούλεται. Όλα δηλαδή τα χαρίσματα ενεργεί το ένα και το αυτό Πνεύμα. Και τα διανέμει ιδιαιτέρως στον καθένα όπως αυτό θέλει. Αλλ’ αφού το Πνεύμα ενεργεί όλα τα χαρίσματα, και μάλιστα τα διανέμει όπως αυτό θέλει, άρα είναι πρόσωπο, και μάλιστα Θεός.
Ως προς το εγώ, την αυτοσυνειδησία δηλαδή, στο Πράξ. 10:19-20 γράφεται: Είπεν αυτώ (τω Πέτρω) το Πνεύμα. Ιδού άνδρες τρεις ζητουσί σε. ..Εγώ απέσταλκα αυτούς. Αλλά αφού το Πνεύμα έχει εγώ, συνείδηση της υπάρξής του, άρα είναι πρόσωπο. Και επειδή είναι πρόσωπο, γι’ αυτό και μίλησε στον Πέτρο, και απέστειλε προς αυτόν τους τρεις άνδρες. Και απέστειλε αυτούς, αφού έδωσε εντολή δια μέσου αγγέλου στον Κορνήλιο (Πράξ. 10:1-8). Άρα το Πνεύμα, πρόσωπο ανώτερο των αγγέλων, είναι πρόσωπο της Θεότητος.
Το Πνεύμα το Άγιο είναι πρόσωπο, διότι ακούει, λαλεί, αναγγέλει (Ιωάν. 16:13), λέγει (Πράξ. 21:11), προλέγει (Πράξ. 1:16), διδάσκει και υπομιμνήσκει (Ιωάν. 14:26), μαρτυρεί (Ιωάν. 15:26), συμμαρτυρεί τω πνεύματι ημών (Ρωμ. 8:16), προμαρτύρεται (Α' Πέτρ. 1:11), διαμαρτύρεται (Πράξ. 20:23), επιποθεί προς φθόνον (Ιακ. 4:5), ήτοι ως νυμφίος των ψυχών υπεραγαπά ζηλοτύπως, προσκαλεί αποστόλους (Πράξ. 13:2), θέτει επισκόπους (Πράξ. 20:28) κ.α.
Πολλές δε από τις ιδιότητες και τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος δεν αποδεικνύουν μόνο την προσωπικότητα του Αγίου Πνεύματος, αλλά και τη θεότητά του.
Ο Χριστός είπε: Εγώ ερωτήσω τον Πατέρα και άλλον Παράκλητον δώσει υμίν. . . Και εν υμίν έσται (Ιωάν. 14:16-17). Ένας Παράκλητος είναι ο Χριστός (βλέπε και Α' Ιωάν. 2:1), το δε Άγιο Πνεύμα είναι άλλος Παράκλητος.
Αφού δε ο Χριστός παραβάλλει το Άγιο Πνεύμα προς τον εαυτό του, άρα το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο.
Και αφού επίσης ο Χριστός αποδίδει στο πρόσωπο του Αγίου Πνεύματος τη δυνατότητα να κατοικεί εντός όλων των πιστών, όπως κατά το Ιωάν. 14:23 δύναται να κατοικεί ο Πατήρ και ο Υιός, άρα το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός.
Ο Χριστός έδωσε εντολή να βαπτίζωνται οι άνθρωποι εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος (Ματθ. 28:19).
Κατά τη Γραφή ουδέποτε γίνεται κάτι εις το όνομα (ή εν τω ονόματι) δύναμης ή πράγματος γενικώς, αλλά πάντοτε εις το όνομα (ή εν τω ονόματι) προσώπου.
Αφού δε η βάπτιση γίνεται εις το όνομα. . . Και του Αγίου Πνεύματος, άρα και το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Ότι δε το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο, τούτο φαίνεται και από το ότι τίθεται παραλλήλως και συμπαρατίθεται με τα πρόσωπα του Πατρός και του Υιού.
Επίσης πρέπει να παρατηρηθεί, ότι το βαπτίζομαι εις το όνομα του Αγίου Πνεύματος σημαίνει, παραδίδομαι και ανήκω πλέον στο Άγιο Πνεύμα και είμαι ιδιοκτησία του. Αλλά αυτή η έννοια ευσταθεί, αν το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο και Θεός. Τέλος πρέπει να παρατηρηθεί και τούτο, ότι το παρόν χωρίο για τη βάπτιση Ματθ. 28:19, χωρίο κλασσικό, δεικνύει την τριάδα των θείων προσώπων, αλλά και τη μονάδα της ουσίας των, διότι λέει εις το όνομα του Πατρός, και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, δεν λέει στα ονόματα. Οι Τρεις είναι ένα όνομα, δηλαδή μία φύση, μία ουσία, μία θεότητα.
Στο Σύμβολο της Πίστεως η Β' Οικουμενική Σύνοδος, η οποία συνέταξε τα τελευταία άρθρα του Συμβόλου, για τον τρόπο της ύπαρξης του Αγίου Πνεύματος μας έδωσε την διατύπωση το εκ του Πατρός εκπορευόμενον. Ο Πατήρ υπάρχει αγεννήτως. Ο Υιός υπάρχει με τον τρόπο της γέννησς από τον Πατέρα προ πάντων των αιώνων. Και το Άγιο Πνεύμα υπάρχει με τον τρόπο της εκπόρευσης από τον Πατέρα επίσης προ πάντων των αιώνων.
Όπως δε η γέννηση του Υιού από τον Πατέρα είναι δίδαγμα της Αγίας Γραφής, έτσι και η εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος από τον Πατέρα.
Ο Χριστός είπε στους μαθητάς του: Όταν έλθη ο Παράκλητος, ον εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας, ο παρά του Πατρός εκπορεύεται, εκείνος μαρτυρήσει περί εμού (Ιωάν. 15:26). Επειδή ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα, γι’ αυτό είναι της αυτής φύσεως με τον Πατέρα, Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού γεννώμενος. Ομοίως δε, επειδή το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα, γι’ αυτό είναι της αυτής φύσης με τον Πατέρα, Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού εκπορευόμενος.
Την θεότητα του Αγίου Πνεύματος δεικνύει και η ονομασία το Πνεύμα της αληθείας. Αυτή η ονομασία, όπου η γενική της αληθείας είναι της ιδιότητος, σημαίνει το αληθινό Πνεύμα.
Είναι δε ο Παράκλητος το αληθινό Πνεύμα, εν συγκρίσει προς τα αγγελικά και τα ανθρώπινα πνεύματα, τα οποία κατά τινά τρόπο είναι ψεύτικα πνεύματα, διότι είναι κτιστά και κατώτερα, και, αν τα εγκατέλειπε ο Θεός, θα επανέρχονταν στην ανυπαρξία.
Η διατύπωση το εκ του Πατρός εκπορευόμενον είναι σύμφωνη προς το λόγο του Χριστού, που παραθέσαμε.
Ο Χριστός είπε, ότι αυτός θα στείλει τον Παράκλητο, αλλά πρόσθεσε παρά του Πατρός. Γιατί; Διότι παρά του Πατρός εκπορεύεται.
Ο Πατήρ είναι η αρχή στη Θεότητα· γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα, όπως ο ήλιος γεννά το φως και εκπορεύει τη θερμότητα.
Απαγόρευσαν δε οι Πατέρες να επιφέρει κανείς μεταβολή στο Σύμβολο της Πίστεως.
Εν τούτοις ο Πάπας, ανακηρύσσοντας τον εαυτό του ανώτερο των Αγίων Πατέρων και των Οικουμενικών Συνόδων, μάλλον δε ανώτερο και του Χριστού, πρόσθεσε στο Σύμβολο της Πίστεως το Filioque, ότι δηλαδή το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό. Αλλ’ αυτό είναι αίρεσις, πολύ μεγάλη αίρεση- αυτό εισάγει δυαρχία στη Θεότητα- αυτό κατά λογική συνέπεια οδηγεί σε διθεΐα!
Είθε το Άγιο Πνεύμα να φωτίσει τον Πάπα και όλους τους αιρετικούς, ο δε Πάπας και οι αιρετικοί να δεχθούν το φωτισμό, να μετανοήσουν, ν’ αποβάλουν τις αιρέσεις των, και έτσι να γίνει η πολυπόθητη Ένωση, Ένωση αληθινή, και όχι Ψευδοένωση που επιχειρούν οι Οικουμενιστές.
Το Άγιον Πνεύμα είναι Θεός και Δεσπότης
Στο Πράξ. 5:3-4 διαβάζουμε: Ανανία, διατί εκπλήρωσεν ο Σατανάς την καρδίαν σου ψεύσασθαί σε το Πνεύμα το Άγιον. . . ; Ουκ εψεύσω ανθρώποις, αλλά τω Θεώ.
Δηλαδή: Ανανία, γιατί κυρίευσε ο Σατανάς την καρδιά σου, ώστε να ειπής ψέμα στο Άγιο Πνεύμα. . . ; Δεν είπες ψέμα σ’ ανθρώπους, αλλά στο Θεό. Ψεύδεται κανείς σε πρόσωπο, όχι σε δύναμη, πράγμα νεκρό και ασυνείδητο. Το Άγιο Πνεύμα, στο οποίον ο Ανανίας είπε ψέμα, είναι πρόσωπο, και μάλιστα ασυγκρίτως ανώτερο από τους ανθρώπους, είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία, όπως είναι και ο Πατήρ και ο Υιός.
Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού έστε και το Πνεύμα του Θεού οικείεν υμίν; Ει τις τον ναόν του Θεού φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός· ο γαρ ναός του Θεού άγιος έστιν, οίτινες έστε υμείς (Α' Κορ. 3:16-17).
Δηλαδή: Δεν ξέρετε, ότι είσθε ναός (κατοικητήριο) του Θεού, και συνεπώς το Πνεύμα του Θεού κατοικεί σε σάς; Εάν κάποιος καταστρέφει το ναό του Θεού, θα καταστρέψει αυτόν ο Θεός. Διότι ο ναός του Θεού είναι άγιος, και ο ναός αυτός είσθε σεις. Η φράση ναός Θεού σημαίνει κατοικητήριο Θεού. Θεός δε εδώ, ο οποίος έχει τους πιστούς ως κατοικητήριο, είναι το Πνεύμα, το οποίον οικεί, κατοικεί, στους πιστούς.
Το Πνεύμα του Θεού, το Πνεύμα του Πατρός, είναι και αυτό Θεός, είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία, όπως και ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού (Πατρός) και συγχρόνως είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία.
Κατά το Εφεσ. 2:22 οι πιστοί είναι κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι, ο Θεός δηλαδή κατοικεί στους πιστούς με την κατοίκηση του Πνεύματος. Άρα το Πνεύμα είναι ο Θεός, όλη η θεία ουσία.
Το Άγιον Πνεύμα ομιλεί ώς ΓΙΑΧΒΕ
Και ην αυτώ (τω Συμεών) κεχρηματισμένον υπό του Πνεύματος του Αγίου μη ιδείν θάνατον πριν ή ιδή τον Χριστόν Κυρίου. . . Και αυτός εδέξατο αυτόν (τον Χριστόν) εις τας αγκάλας αυτού και ευλόγησε τον Θεόν και είπε· Νυν απολύεις τον δουλόν σου, Δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου (Λουκ. 2:26-30).
Δηλαδή: Και είχε σ’ αυτόν (τον Συμεών) αποκαλυφθεί από το Πνεύμα το Άγιο, ότι δεν θα έβλεπε θάνατο προτού να δεί τον Χριστό του Κυρίου. . . Τότε αυτός τον πήρε (τον Χριστό) στην αγκαλιά του και δόξασε το Θεό και είπε: Τώρα, Δέσποτα, απολύεις τον δούλο σου ευτυχισμένο συμφώνως προς τον λόγο σου, διότι τα μάτια μου είδαν τον σωτήρα. Ότι ο Συμεών δεν θα έβλεπε θάνατο προτού να δεί τον Χριστό, τούτο ήταν χρηματισμός, αποκαλυπτικός δηλαδή λόγος, του Πνεύματος του Αγίου. Συνεπώς το Άγιο Πνεύμα είναι ο Θεός και Δεσπότης, τον οποίο δόξασε ο Συμεών, διότι συνέβη κατά το ρήμα αυτού, διότι δηλαδή πραγματοποιήθηκε ο αποκαλυπτικός λόγος του.
Γιαχβέ είνε το προσωπικό όνομα του αληθινού Θεού στην Παλαιά Διαθήκη στα εβραϊκά. Παραθέτουμε δύο χωρία της Παλαιάς Διαθήκης, στα οποία το Άγιο Πνεύμα ομιλεί ως Γιαχβέ, ως αληθινός Θεός.
Σήμερον, εάν της φωνής αυτού ακούσητε, μη σκληρύνητε τας καρδίας υμών ως εν τω παραπικρασμώ κατά την ημέραν του πειρασμού εν τη ερήμω, ου επείρασάν με οι πατέρες υμών, εδοκίμασάν με και είδοντα έργα μου. Τεσσαράκοντα έτη προσώχθισα τη γενεά εκείνη καιείπα· Αεί πλανώνται τη καρδία, αυτοί δε ουκ έγνωσαντας οδούς μου, ως ώμοσα εν τη οργή μου, ει εισελεύσονται εις την κατάπαυσίν μου (Ψαλμ. 94:8-11).
Δηλαδή: Σήμερα, όταν ακούσετε τη φωνή αυτού, να μη σκληρύνετε τις καρδιές σας όπως κατά την ανταρσία, κατά το χρόνο της πρόσκλησης στην έρημο, όπουμε προκάλεσαν οι πατέρες σας, με έθεσαν σε δοκιμασία, και είδαν τα έργα μου επί σαράντα έτη. Γι’ αυτό ωργίσθηκα κατά της γενεάς εκείνης και είπα: Πάντοτε εκτρέπονται από το δρόμο με τη θέλησή τους· ναι, αυτοί δεν αγάπησαντο δρόμο μου. Γι’ αυτό στην οργή μου ορκίστηκα: Δεν θα εισέλθουν στον τόπο μου της αναπαύσεως.
Το χωρίο τούτο είναι παράδοξο και καταπληκτικό. Σ’ αυτό ένα θείο πρόσωπο μιλάει στην αρχή για άλλο θείο πρόσωπο, και στη συνέχεια μιλάει για τον εαυτό του. Και για μεν το άλλο θείο πρόσωπο μιλάει σε γ' πρόσωπο και χρησιμοποιεί την αντωνυμία αυτού, για δε τον εαυτό του ομιλάει σε α' πρόσωπο και λέγει επείρασάν με, εδοκίμασά με, τα έργα μου, προσώχθισα, είπα, τας οδούς μου, ώμοσα, τη οργή μου, την κατάπαυσίν μου. Αλλά ποιο πρόσωπο ομιλεί στο χωρίο; Κατά τη μαρτυρία του Αποστόλου στο Εβρ. 3:7 μιλάει το Άγιο Πνεύμα.
Και από τα λόγια, που λέει για τον εαυτό του, είναι ολοφάνερο, ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Γιαχβέ, αληθινός Θεός. Με την αντωνυμία δε αυτού στην αρχή του χωρίου το Άγιο Πνεύμα διακρίνει τον εαυτό του από τον Θεό Πατέρα. Συντόμως η έννοια του χωρίου είναι: Σήμερα, κατά τη μεσσιακή εποχή, όταν ακούσετε τη φωνή αυτού, του Θεού Πατρός, ομιλούντος δια μέσου του Υιού, μη πράξατε όσα ασεβή έπραξαν οι πατέρες σ’ εμένα το Πνεύμα το Άγιο, και οργίσθηκα και τους τιμώρησα.
Άξιο παρατήρησης, ότι κατά το παρόν χωρίο οι Εβραίοι επείρασαν το Πνεύμα το Άγιο, κατά το Α' Κορ. 10:9 επείρασαν τον Χριστό, και κατ’ άλλα χωρία, όπως Ψαλμ. 77 (78):41,56, επείρασαν τον Θεό. Και τους Τρεις επείρασαν οι Εβραίοι, διότι οι Τρεις είναι μία ουσία η Θεότης.
Και ήλθε επ’ εμέ Πνεύμα και έστησε με επί τους πόδας μου και ελάλησε προς με και ειπέμοι. Είσελθε και εγκλείσθητι εν μέσω του οίκου σου. Και συ, υιέ ανθρώπου, ιδού δέδονται επί σε δεσμοί, και δήσουσί σε εν αυτοίς, και ου μη εξέλθης εκ μέσου αυτών. Και την γλώσσαν σου συνδήσω και αποκωφωθήση και ουκ έση αυτοίς εις άνδρα ελέγχοντα, διότι οίκος παραπικραίνων εστί. Και εν τω λαλείν με προς σε ανοίξω το στόμα σου και ερείς προς αυτούς. Τάδε λέγειΚύριος.. . (Ιεζ. 3: 24-27).
Το Πνεύμα ομιλεί στον προφήτη, λέγει ότι θα τον δέσουν (πρβλ. Πράξ. 21:11), ότι θα τον καταστήσει άλαλο, και ότι πάλι θα λαλήσει προς αυτόν και θα του ανοίξει το στόμα για να κηρύξει λέγοντας: Τάδε λέγει Κύριος. . . Το Πνεύμα θα λαλεί, και ο προφήτης, μεταδίδοντας τους λόγους του Πνεύματος,θα διακηρύττει: Τάδε λέγει Κύριος. . .Άρα το Πνεύμα είναι Κύριος, στα εβραϊκά Γιαχβέ, αληθινός Θεός.
Ο Κύριός μου και ο Θεός μου
Και είπε Κύριος. . . Δεύτε και καταβάντες συγχέωμεν αυτών εκεί την γλώσσαν. . . Εκεί συνέχεε Κύριος τα χείλη πάσης της γης (Γεν. 11:6-9).
Το β' πρόσωπο δεύτε (=έλθετε) αποκλείει να είναι οι πληθυντικοί της μεγαλοπρεπείας· είναι αι μυστηριώδεις πληθυντικοί αναφερόμενοι στο μυστήριο των προσώπων της Θεότητος, όπως οι πληθυντικοί ποιήσωμεν και ημών στα χωρία Γεν.1:26 και 3:22 αντιστοίχως. Το δεύτε (=έλθετε) φανερώνει, ότι ο Θεός Πατήρ απευθύνεται σε περισσότερα του ενός πρόσωπα για να κατεβούν και να επιφέρουν σύγχυση στη γλώσσα των οικοδόμων του πύργου της Βαβέλ. Συμφώνως προς πλήθος χωρία της Γραφής αναφερόμενα σε τρία πρόσωπα, Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα, στο υπ’ όψιν χωρίο το ένα πρόσωπο, ο Θεός Πατήρ, απευθύνεται προς δύο πρόσωπα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.
Και τα τρία δε πρόσωπα, που επέφεραν μαζί τη σύγχυση στη γλώσσα των ανθρώπων, ονομάζονται με το όνομα Κύριος, στα εβραϊκά Γιαχβέ, όπως φαίνεται από τη φράση: Εκεί συνέχεε Κύριος τα χείλη πόσης της γης. Κύριος λοιπόν, Γιαχβέ, αληθινός Θεός, είναι και το Άγιο Πνεύμα.
Ώφθη δε αυτώ (τω Αβραάμ) ο Θεός (ο Γιαχβέ κατά το Εβραϊκό κείμενο) προς τη δρυί τη Μαμβρή. . . Αναβλέψας δε τοις οφθαλμοίς αυτού είδε, και ιδού τρεις άνδρες. . .Και ιδών προσέδραμεν εις συνάντησιν αυτοίς. . .Και προσεκύνησεν επί την γην και είπε. Κύριε, ει άρα εύρον χάριν εναντίον σου, μη παρέλθης τον παίδα σου. Ληφθήτω δη ύδωρ, και νιψάτωσαν τους πόδας υμών, και καταψύξατε υπό το δένδρον και λήψομαι άρτον, και φάγεσθε, και μετά τούτο παρελεύσεσθε προς την οδόν υμών, ου ένεκεν εξεκλίνατε προς τον παίδα υμών. Και είπαν ούτω ποίησον, καθώς είρηκας (Γεν. 18: 1-5).
Ο Γιαχβέ φάνηκε οφθαλμοφανώς στον Αβραάμ. Πολλά δε τα παράδοξα κατ’ αυτή τη θεοφάνεια. Η εμφάνισις έγινε με μορφή τριών ανδρών. Ο Αβραάμ προσφωνεί τους τρεις σ’ ενικό αριθμό, Κύριε. Κατόπιν μιλάει προς αυτούς σε πληθυντικό αριθμό. Ιδιαιτέρως αξιοπαρατήρητο, ότι τη μία φορά λέει τον παίδα σου (=τον δούλο σου) και την άλλη φορά λέει τον παίδα υμών (=τον δούλο σας). Αξιοπαρατήρητο επίσης, ότι οι τρεις ομιλούν συγχρόνως, σαν με ένα στόμα, και εμφανίζονται ισότιμοι.
Εκτός τούτων, το κείμενον για τους τρεις άλλοτε γράφει είπαν, στίχ. 5, κατά το Εβραϊκό και 9, άλλοτε δε γράφει είπε ή είπε Κύριος (Γιαχβέ). Επί πλέον, ενώ κατά τους στίχ. 20-21 ο Γιαχβέ θα κατέβαινε προσωπικώς, για να διαπιστώση με τα μάτια του την ηθική κατάστασι των Σοδόμων, κατά το στίχ. 33 μετά την εμφάνισι στον Αβραάμ ο Γιαχβέ απήλθε στον ουρανό στα δε Σόδομα μετέβησαν οι δύο άγγελοι, τουτέστιν επεσταλμένοι, αγγελιαφόροι (Γεν. 19:1). Δεν κατέβηκε λοιπόν ο Γιαχβέ στα Σόδομα προσωπικώς; Ναι, κατέβηκε προσωπικώς εν τω προσώπω των δύο ανδρών αγγέλων. Οι δύο ως πρόσωπα, ως ουσία είνε ο ένας και ο αυτός Γιαχβέ.
Κατά το κεφ. 19 της Γένεσης πολλά παράδοξα συμβαίνουν και κατά την εμφάνιση των δύο ανδρών - αγγέλων στο Λωτ στα Σόδομα. Αρχικώς ο Λωτ τους προσφωνεί σε πληθυντικό, Κύριοι (Γεν. 19:2), δείχνοντας ότι είναι δύο πρόσωπα. Αλλ’ έπειτα τους προσφωνεί σε ενικό, Κύριε, δείχνοντας ότι είναι μία ουσία. Και στη συνέχεια απευθύνεται προς τους δύο σ’ ενικό: Είπε δε Λωτ προς αυτούς Δέομαι, Κύριε, επειδή εύρεν ο παις σου έλεος εναντίον σου και εμεγάλυνας την δικαιοσύνην σου,ο ποιείς επ’ εμέ του ζήν την ψυχήν μου. . . Και ζήσεται η ψυχή μου ένεκέν σου (Γεν. 19:18-20). Για την απάντηση των δύο προς τον Λωτ χρησιμοποιείται επίσης ενικός: Και είπεν αυτώ· Ιδού εθαύμασά σου το πρόσωπον και επί τω ρήματί σου τούτω. . . Ου γαρ δυνήσομαι ποιήσαι πράγμα, έως του ελθείν σε εκεί (Γεν. 19: 21-22).
Στο Γεν. 19:17 κατά το Εβραϊκό για τις ενέργειες των δύο χρησιμοποιείται ένα ρήμα στον πληθυντικό και ένα στον ενικό, εξήγαγον και είπε. Το δε παραδοξότερο, κατά το Γεν. 19:24 Κύριος έβρεξεν επί Σόδομα και Γόμορρα θείον (=θειάφι) και πυρ παρά Κυρίου εξ ουρανού. Ο Κύριος έβρεξεν εκ μέρους του Κυρίου! Εδώ το Κύριος είναι μετάφραση του Γιαχβέ. Ο Γιαχβέ έβρεξεν εκ μέρους του Γιαχβέ! Ο πρώτος Κύριος ή Γιαχβέ, ο οποίος έβρεξε την καταστροφή στις αμαρτωλές πόλεις, είναι οι δύο άνδρες - άγγελοι, δηλαδή ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Ο δε δεύτερος Κύριος ή Γιαχβέ, εκ μέρους του οποίου απεστάλησαν οι δύο για να προκαλέσουν την καταστροφή (Γεν. 19:13), είναι ο Θεός Πατήρ.
Κατά αυτά τα τρία πρόσωπα, που εμφανίσθηκαν στον Αβραάμ, λέγονται άνδρες, διότι εμφανίσθηκαν με τη μορφή ανθρώπων. Από τα τρία αυτά πρόσωπα τα δύο, που εμφανίσθηκαν στον Λωτ, λέγονται άγγελοι, διότι ήταν απεσταλμένοι του άλλου προσώπου και αγγελιαφόροι. Δεν πρόκειται λοιπόν ούτε για ανθρώπους, ούτε για αγγέλους, αλλά γι’ αυτόν τον Γιαχβέ Θεό, όπως δηλώνεται στην αρχή του 18ουκεφαλαίου της Γενέσεως.
Ο Γιαχβέ Θεός είναι τρία πρόσωπα, αλλά μία ουσία η θεότης. Το Άγιο Πνεύμα είναι ένα από τα τρία πρόσωπα, ομοούσιο προς τα άλλα δύο πρόσωπα, Γιαχβέ Θεός, όπως εκείνα.
Είπεν ο Κύριος τω Κυρίω μου. Κάθου εκ δεξιών μου. . . Ράβδον δυνάμεως εξαποστελεί σοι Κύριος εκ Σιών. . . Ώμοσε Κύριος και ου μεταμεληθήσεται. . .Κύριος εκ δεξιών σου συνέθλασεν εν ημέρα οργής αυτού βασιλείς.. . (Ψαλμ. 109 [110]: 1-5).
Εδώ ένας Κύριος, ο Πατήρ, θέτει εκ δεξιών του δεύτερο Κύριο τον Υιό - Μεσσία, και ομιλεί προς αυτόν για τρίτο Κύριο εκ δεξιών του δευτέρου. Ο τρίτος Κύριος, στα εβραϊκά Αδωνάι και Γιαχβέ, προφανώς είναι το Άγιο Πνεύμα.
Ηνίκα αν επιστρέψη (ο άνθρωπος) προς Κύριον, περιαιρείται το κάλυμμα. Ο δε Κύριος το Πνευμά έστιν ου δε το Πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία (Β' Κορ. 3: 16-17).
Όταν ο Ιουδαίος επιστρέψη προς τον Κύριον, αφαιρείται το κάλυμμα, που δεν τον αφήνει να ιδή. Ο δε Κύριος στην προκειμένη περίπτωσι είναι το Πνεύμα. Ρητώς εδώ λέγεται, ότι το Πνεύμα είναι ο Κύριος, στα εβραϊκά Γιαχβέ συμφώνως προς το Έξοδ. 34:34, απ’ όπου η φρασιολογία του Β' Κορ. 3:16.
Παραδόξως όμως, κατά μεν το Β' Κορ. 3:17 ο Παράκλητος είναι το Πνεύμα Κυρίου, κατά δε τον προηγούμενον στίχ. 16 είναι αυτός ο Κύριος. Πράγματι, ως πρόσωπο ο Παράκλητος είναι το Πνεύμα Κυρίου, δηλαδή το Πνεύμα του Γιαχβέ Πατρός, και ως ουσία είναι ο Κύριος, ο Γιαχβέ, η όλη θεία ουσία, ο όλος Θεός. Ομοίως ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού και συγχρόνως ο Θεός (Ιωάν. 11:4, Α' Ιωάν. 5:20).
Ο Κύριος κατευθύναι υμών τας καρδίας εις την αγάπην του Θεού και εις την υπομονήν του Χριστού (Β' Θεσ. 3:5).
Το χωρίο είναι τριαδικό. Ο Κύριος, ο οποίος μπορεί να κατευθύνει στην αγάπη του Θεού (Πατρός) και στην υπομονή του Χριστού, είναι το Άγιο Πνεύμα.
Μνημονεύουμε, απλώς ορισμένα ακόμη από τα τριαδικά χωρία της Καινής Διαθήκης, χωρία δηλαδή όπου το Άγιο Πνεύμα αναφέρεται συντεταγμένο με τον Πατέρα και με τον Υιό ως πρόσωπο της αυτής τάξης με τα δύο άλλα πρόσωπα:
- Ρωμ. 15:16, 30·
- Α' Κορ. 12: 4-6,
- Β' Κορ. 1: 21-22, 13:13,
- Εφεσ. 4: 4-6'
- Α' Πέτρ. 1:2’
- Ιούδ. 20-21.
Το έργο του Αγίου Πνεύματος
Είναι μεγάλο το πλήθος των χωρίων της Αγίας Γραφής, Καινής και Παλαιάς Διαθήκης, στα οποία αναφέρεται το Άγιο Πνεύμα. Ήδη αναφέρεται στην αρχή της Αγίας Γραφής, στο Γεν. 1:2, στη φράση, Και Πνεύμα Θεού επεφέρετο επάνω του ύδατος. Οι δε ψευδό - Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι μεγαλύτεροι διαστροφείς, αλλά και πλαστογράφοι του κειμένου της Αγίας Γραφής, αρχίζοντας τη διαστροφή και την πλαστογραφία από την αρχή της Αγίας Γραφής, τη λέξη Πνεύμα στην εν λόγω φράση μεταφράζουν - πως; Η ενεργός δύναμις! Δεν θα έπρεπε να επεμβεί εισαγγελέας κατά των πλαστογράφων του κειμένου της Γραφής;. . . Το Άγιο Πνεύμα αναφέρεται και προς το τέλος της Αγίας Γραφής, στο Αποκ. 22:17 στη συγκινητική εκείνη φράση, Και το Πνεύμα και η νύμφη λέγουσιν Έρχου!.
Από το μεγάλο πλήθος των χωρίων της Γραφής περί του Πνεύματος τα περισσότερα δείχνουν τι είναι το Πνεύμα στη φύση του, και απ’ αυτά χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο ορισμένα μόνο. Και επί τη βάσει αυτών σαφώς αποδείχθηκε, ότι το Πνεύμα το Άγιο δεν είναι απλώς δύναμη, πράγμα νεκρό και ασυνείδητο, όπως ισχυρίζονται οι Πνευματομάχοι, αλλ’ είναι πρόσωπο, ον λογικό και συνειδητό με όλα τα γνωρίσματα του προσώπου, και μάλιστα πρόσωπο ύψιστο, πρόσωπο της Θεότητος, ο ένας της Τριάδος.
Προς απόδειξη της προσωπικότητος και της θεότητος του Αγίου Πνεύματος παρατέθηκαν και χωρία, όπου ρητώς το Άγιο Πνεύμα ονομάζεται Θεός, Δεσπότης και Κύριος, και μάλιστα Κύριος με την έννοια Γιαχβέ.
Λυπείται κανείς βαθύτατα, διότι υπάρχουν και Ορθόδοξοι χριστιανοί, οι οποίοι δεν γνωρίζουν τι είναι ο Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιο. Ανάγκη να γίνονται όχι μόνον ηθικολογικά, αλλά και θεολογικά κηρύγματα και μαθήματα, για ν’ αποκτούν οι άνθρωποι την πρώτη, την ανώτερη και αναγκαιότερη γνώση, τη θεογνωσία.
Τι είναι όλες οι γνώσεις του κόσμου μπροστά στη θεογνωσία; Τι να κάνουμε όλες τις γνώσεις του κόσμου, εάν λείπει η θεογνωσία; Μήπως μπορούν οι γνώσεις του κόσμου να μας δώσουν ζωή αιώνια;
Απευθυνόμενος προς τον Γιαχβέ ο Ψαλμωδός προσφωνεί: Ο Θεός μου και ο Κύριός μου (Ψαλμ. 34 [35]: 23). Απευθυνόμενος προς τον Χριστό ο Θωμάς αναφωνεί: Ο Κύριός μου και ο Θεός μου ( Ιωάν. 20: 28). Αλλ’ ό,τι ισχύει για τον Γιαχβέ και για τον Χριστό, αυτό ισχύει και για το Άγιο Πνεύμα. Αν κανείς ερωτήσει τον πιστό, Τι είναι το Άγιο Πνεύμα;, ο πιστός ας αισθανθεί την κυριότητα και την θεότητα του Αγίου Πνεύματος, ας πλημμυρισθεί από αισθήματα αγάπης και λατρείας προς τον Παράκλητο, ας υψώσει τη φωνή του και ας αναφωνήσει: Το Άγιο Πνεύμα είναι ο Κύριός μου και ο Θεός μου.
Γιατί ήλθε το Πνεύμα το Άγιο; Ο Χριστός είχε πει: Συμφέρει να απέλθω εγώ, για να στείλω σε σάς τον Παράκλητο (Ιωάν. 16:7). Ο Παράκλητος ήλθε για το συμφέρον μας. Όχι για μικρό συμφέρον, αλλά για το μεγάλο και αληθινό συμφέρον μας, για την αιώνια σωτηρία και δόξα μας.
Ο Χριστός με το έργο του, και ιδίως με τη σταυρική θυσία του, εξασφάλισε για μας σωτηρία και δόξα στους απεράντους αιώνες. Αυτή δε τη σωτηρία και δόξα το Πνεύμα το Άγιο ήλθε να μας βοηθήσει για να την προσοικειωθούμε, για να την προσλάβουμε δηλαδή και να την κάνουμε προσωπικό μας κτήμα.
Έν συντομία ο σκοπός του ερχομού του Αγίου Πνεύματος
Ο Χριστός, ο σαρκωμένος Θεός, με το αίμα του απέκτησε την Εκκλησία, όπου συντελείται η σωτηρία. Η Εκκλησία είναι σώμα, σώμα Χριστού ηθικό, μυστικό. Και όπως το σάρκινο σώμα του ανθρώπου εμψυχώνεται με το Πνεύμα, έτσι και το ηθικό και μυστικό σώμα του Χριστού, η Εκκλησία, εμψυχώθηκε με το Πνεύμα το Άγιο. Εν σώμα και εν Πνεύμα, λέγει ο Απόστολος (Εφεσ. 4:4), αναφερόμενος στο σώμα -Εκκλησία και στο Άγιο Πνεύμα, που ήλθε στην Εκκλησία και έμψύχωσε την Εκκλησία και την έκανε ζωντανό οργανισμό.
Το Άγιο Πνεύμα παραμένει στην Εκκλησία αιωνίως και την οδηγεί εις πάσαν την αλήθειαν (Ιωάν. 16:13), σ’ όλη την αποκαλυφθείσα και αναγκαία για τη σωτηρία μας αλήθεια, και κάνει την Εκκλησία στύλον και εδραίωμα της αληθείας (Α' Τιμ. 3:15). Το άτομο δύναται να πλανηθεί σε ζητήματα πίστης, και γι’ αυτό το αλάθητο του Πάπα καταδικάζεται ως αίρεση. Η Εκκλησία όμως, το σύνολο των πιστών, δεν είναι δυνατό να πλανηθεί στα ζητήματα της πίστης.
Το Πνεύμα το Άγιο έχει εγγράψει στη συνείδηση της Εκκλησίας τις αλήθειες της πίστης και η έγγραφή είναι ανεξίτηλη, ανεξάλειπτη.
Το Πνεύμα το Άγιο τελεί τα μυστήρια της Εκκλησίας, με τα οποία αγιάζονται οι πιστοί.
Το Πνεύμα το Άγιο χορηγεί χαρίσματα και αναδεικνύει χαρισματούχους και θαυματουργούς. Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον.
Το Πνεύμα το Άγιο φωτίζει. Φώτισε τους Αποστόλους και τους ανέδειξε σοφώτερους όλων των σοφών όλων των αιώνων. Απτή απόδειξη της υπέρτερης σοφίας των αγίων Αποστόλων είναι το Ευαγγέλιο, το χρυσό, το ολόχρυσο σε νοήματα βιβλίο. Το Πνεύμα το Άγιο φωτίζει κάθε πιστό, για να γνωρίζει την αλήθεια, να καταλαβαίνει το σωστό, να λέγει το σωστό και να βαδίζει το δρόμο του Θεού.
Το Πνεύμα το Άγιο φωτίζει και τον άπιστο, αφαιρεί από τα μάτια της ψυχής του το κάλυμμα, το τυφλοπάνι, ελευθερώνει τα μάτια και έτσι ο άπιστος βλέπει την αλήθεια. Για τον άπιστο Ιουδαίο ο Απόστολος γράφει: Ηνίκα δ’ αν επιστρέψη προς Κύριον, περιαιρείται το κάλυμμα. Ο δε Κύριος το Πνευμά έστιν (Β' Κορ. 3:16-17). Όταν δηλαδή ο άπιστος Ιουδαίος (επι)στρέψει προς τον Κύριο, αφαιρείται το κάλυμμα, το τυφλοπάνι, και ελευθερώνονται τα μάτια της ψυχής και βλέπουν την αλήθεια. Ο δε Κύριος σ’ αυτή την περίπτωση είναι το Πνεύμα, ο Παράκλητος.
Το Πνεύμα το Άγιο δίνει δύναμη. Ο Χριστός είπε στους μαθητάς του να μη βγουν από την Ιερουσαλήμ, έως ότου περιβληθούν δύναμιν εξ ύψους (Λουκ. 24:49). Αδύνατοι και δειλοί οι μαθηταί προ της Πεντηκοστής. Αλλ’ από την Πεντηκοστή και έπειτα λέοντες πυρ πνέοντες! Κήρυξαν με παρρησία σ’ όλη τη γνωστή τότε οικουμένη, και αντιμετώπισαν όλους τους διώκτες και ισχυρούς της γης και βασανιστήρια και θάνατο σαν να ήταν αθύρματα, παιγνίδια! Γιατί; Γιατί είχαν τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Και εκατομμύρια μάρτυρες με τη δύναμη του Παρακλήτου αντιμετώπισαν τα μαρτύρια σαν να μη συνέβαιναν στο σώμα τους, αλλά στη σκιά του σώματός τους!
Το Πνεύμα το Άγιο νύσσει και κατανύσσει τις καρδιές και προκαλεί μετάνοια και επιστροφή. Την ημέρα της Πεντηκοστής με ένα κήρυγμα ήλθαν σε κατάνυξη και μετάνοια τρεις χιλιάδες ψυχές. Το Πνεύμα το Άγιο κάνει τις λίθινες καρδιές σάρκινες, ευαίσθητες, πιστές.
Το Πνεύμα το Άγιο διδάσκει πως να προσευχόμαστε. Εμπνέει και φωτίζει τον πιστό κατά την ώρα της προσευχής, θερμαίνει την καρδιά του, προκαλεί σ’ αυτή στεναγμούς αλαλήτους, κάνει την καρδιά του να αισθάνεται τον Θεό ως Πατέρα και να κράζει προς αυτόν: Αββά, Πατέρα!
Το Πνεύμα το Άγιο δυναμώνει τον πιστό για να πολεμάει τον Διάβολο, τον κόσμο τον άκοσμο με τις αμαρτωλές προκλήσεις, και τα ιδικά του πάθη.
Το Πνεύμα το Άγιο δυναμώνει τον πιστό για να εκτελεί το θέλημα και τις εντολές του Κυρίου.
Το Πνεύμα το Άγιο βοηθεί, για να γίνει ο σαρκικός άνθρωπος Πνευματικός.
Το Πνεύμα το Άγιο έρχεται και κατοικεί μέσα στην καρδιά του πιστού ανθρώπου, και έτσι ο άνθρωπος γίνεται όχι απλώς Πνευματικός, αλλά Πνευματοφόρος!
Αλλ’ όπου το Πνεύμα το Άγιο, εκεί και ο Θεός Πατήρ και ο Χριστός. Και έτσι ο πιστός άνθρωπος γίνεται και Πνευματοφόρος και Χριστοφόρος και Θεοφόρος!
Ο Χριστός θυσιάστηκε για να μπορούμε να λάβουμε Πνεύμα Άγιο και δυνάμει του Αγίου Πνεύματος ν’ αποκτήσουμε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να παραλάβουμε βασιλεία ασάλευτη, την ευλογημένη βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, και να συμβασιλεύουμε με τον εν Τριάδι Θεό μας στους απεράντους αιώνες και της βασιλείας μας να μην υπάρχει τέλος.
