Ο Θεός φανερώνει με υπερφυσικά γεγονότα τη δύναμη του Τιμίου Σταυρού
Ο ίδιος ο Κύριος, με υπερφυσικά γεγονότα και θαυμαστές αποκαλύψεις, φανέρωσε σε διάφορες περιστάσεις, με τρόπο κραυγαλέο, πως το σημείο του σταυρού αποτελεί το σύμβολό Του και το αήττητο τρόπαιο των πιστών.
Το πρώτο θαύμα. Λέει το Ευαγγέλιο ότι, όταν σταυρώθηκε ο Χριστός, ο ήλιος κρύφτηκε, ντράπηκε να βλέπει το έγκλημα. Γιατί ο ήλιος είναι τρόπον τινά το μάτι του Θεού και τα βλέπει όλα. Είδε λοιπόν κι αυτό, το πιο φοβερό έγκλημα. Είδε τους ανθρώπους να σταυρώνουν το Χριστό. Τότε σκέπασε το πρόσωπό του και σκοτείνιασε. Δεν ήταν το σκοτείνιασμα αυτό σαν εκείνο που συμβαίνει όταν γίνεται έκλειψις ηλίου, εκείνο κρατά λίγα λεπτά. Αυτό κράτησε τρεις ώρες. Έγινε παντού σκοτάδι μεγάλο, «Από δε έκτης ώρας σκότος εγένετο επί πάσαν την γην έως ώρας ενάτης» (Ματθ. 27,45), δηλαδή από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 3 το απόγευμα. Λένε μάλιστα για κάποιον δικό μας σοφό, που ζούσε στην Αθήνα, ότι όταν είδε αυτό το μεγάλο σκοτάδι είπε: Σήμερα «ή θεός τις πάσχει ή το παν απόλλυται», σήμερα, λέει, κάτι μεγάλο έγινε, ή πάσχει ο Θεός ή καταστρέφεται ο κόσμος.
Το δεύτερο θαύμα που έγινε τη Μεγάλη Παρασκευή είναι, ότι σείστηκε η γη. Και μόνο αυτό;
Άνοιξαν τα σπλάχνα της και έβγαλε νεκρούς, βγήκαν από τους τάφους και περπατούσαν μέσα στα Ιεροσόλυμα.
Λέει ακόμα το Ευαγγέλιο, ότι έγινε και κάτι άλλο: «Το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω» (ε.α. 27,51) . Ποιό είναι αυτό το καταπέτασμα; Πρέπει να ξέρουμε, ότι την εποχή του Χριστού υπήρχε στα Ιεροσόλυμα ένας ναός σπουδαίος, ο πιο ωραίος ναός στον κόσμο. Ήταν χτισμένος με μάρμαρα, με χρυσάφι και με πελεκημένους λίθους. Το εσωτερικό του ναού χωριζόταν σε δύο, στα άγια και στα άγια των αγίων . Όπως σήμερα ο δικός μας ναός χωρίζεται με το τέμπλο, και μέσα στο ιερό δεν επιτρέπεται να μπαίνουν ούτε γυναίκες ούτε άντρες παρά μόνο ο παπάς και κάποια μικρά παιδιά που θα εκλέξει ο παπάς, έτσι ακριβώς και ο ναός εκείνος. Ένα μέρος ήταν για το λαό, και ένα άλλο μέρος ήταν μόνο για τους ιερείς του Υψίστου. Ο ναός εκείνος χωριζόταν όχι με τέμπλο από ξύλο η μάρμαρο. Το χώρισμα εκεί γινόταν με ένα ύφασμα παχύ, πολύ παχύ, καμωμένο από τρίχες γιδιών και προβάτων. Και ήταν μονοκόμματο, από τη μια άκρη έως την άλλη, και βαμμένο κόκκινο. Την ώρα που ο Χριστός ξεψυχούσε επάνω στο σταυρό, όπως η γυναίκα σχίζει το χασέ, έτσι, λέει το Ευαγγέλιο, σαν να κατέβηκε από τα ουράνια ένας άγγελος, πήρε αυτό το παραπέτασμα, αυτό το χοντρό πανί που είχαν υ-φάνει στον αργαλειό, το πήρε και το έσχισε στα δύο, από πάνω ως κάτω. Και φάνηκαν τα ενδότερα του ναού.
Τι σημαίνει ότι «το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω» (ε.α.); Σημαίνει, ότι όπως σχίστηκε το παραπέτασμα και φάνηκαν τα άγια των αγίων, έτσι ακριβώς ο Χριστός έσχισε τα γραμμάτιά μας, που είναι τ᾿ αμαρτήματά μας. Γκρέμισε το βουνό, που ήταν μπροστά μας και δεν μας άφηνε να περάσουμε. Όπως το ποτάμι όταν κατεβάσει πολύ νερό δεν περνάς, έτσι κι ο άνθρωπος ήταν χωρισμένος από το Θεό. Και δεν μπορούσε να περάσει στο Θεό εξ αιτίας των αμαρτημάτων του. Ο σταυρός του Κυρίου έγινε το γεφύρι, που πέρασε ο άνθρωπος από τη μια μεριά στην άλλη.
Άνοιξε δρόμος για το Θεό, για τον ουρανό. Αλλά τη Μεγάλη Παρασκευή δεν έγιναν μόνο αυτά, έγιναν κι άλλα, ακόμη μεγαλύτερα. Ποιά είναι αυτά;
Τη Μεγάλη Παρασκευή ένας λύκος έγινε αρνί, κ᾽ ένα γεράκι έγινε περιστέρι. Ποιός είναι ο λύκος αυτός; Το χειρότερο θεριό στον κόσμο δεν είναι ο λύκος, η αρκούδα ή το λιοντάρι, το χειρότερο θεριό στον κόσμο είναι ο άνθρωπος που δεν έχει Θεό. Αυτός μπορεί να κάνη όλα τα εγκλήματα. Στα παλιά χρόνια, τα ευλογημένα, οι άνθρωποι που πίστευαν μυρμήγκι δεν πατούσαν. Τώρα, που ήρθε η αθεϊα και ξερίζωσε από την καρδιά την πίστη στο Θεό, ο άνθρωπος έγινε θηρίο καΙ χειρότερος από θηρίο. Λοιπόν, τέτοιοι λύκοι ήταν οι δύο λησταί, που σταυρώθηκαν με το Χριστό, ένας εκ δεξιών και ένας εξ αριστερών. Είχαν κάνει κακουργήματα. Κι όταν είδαν το Χριστό επάνω στο σταυρό, άρχισαν να τον κοροϊδεύουν και να τον βλαστημούν και οι δυό, κ᾽ εκείνος που ήταν στα δεξιά κι ο άλλος που ήταν στ᾿ αριστερά.
Αλλά ο ένας ληστής, όταν πέρασε λίγη ώρα και είδε το Χριστό, μαλάκωσε. Έκανε σύγκριση, έριξε μια ματιά στη ζωή του Χριστού και μια ματιά στη ζωή τη δική του, και είδε χήρες που έκλαιγαν, είδε ορφανά που σκότωσε, είδε...είδε... είδε….
Συγκινήθηκε η καρδιά του. Τα μάτια του βούρκωσαν. Τα χείλη του άνοιξαν και βγήκαν λόγια, που να μαζευτούμε σήμερα όλοι οι παπάδες κι όλοι οι δεσποτάδες κι όλοι οι σοφοὶ του κόσμου, δε μπορούμε να τα φτάσουμε. Τα λόγια του λῃστή είναι λόγια θεόπνευστα. Δὲν υπάρχει ζυγαριὰ για να τα ζυγίσεις.
Είναι λίγα λόγια αλλά γεμάτα ουσία. Είναι λόγια, που τα ακούμε κάθε φορά στη θεία λειτουργία, όταν ο παπάς βγαίνει με το δισκοπότηρο έξω: «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. 23,42). Να λοιπόν που την ημέρα του σταυρού ένας λύκος άγριος που έτρωγε τα πρόβατα, τους ανθρώπους, έγινε αρνί.
Μα και ένα γεράκι έγινε περιστέρι. Έχετε δει, πως αρπάζει τις κότες το γεράκι; Γεράκια την εποχή εκείνη ποιοί ήταν; Οι Ρωμαίοι στρατιώτες. Γεράκι ήταν ο εκατόνταρχος .Αυτός πήρε το Χριστό, τον πήγε στο Γολγοθά, και τον σταύρωσε με τα καρφιά. Και ενώ ο Χριστός έπασχε, από κάτω αυτός με τους στρατιώτες διασκέδαζε. Αλλ᾿ όταν είδε να σκοτεινιάζει ο ήλιος και να σείεται η γη, όταν είδε το Χριστό να κάνει προσευχή και να παρακαλεί για τους φονιάδες του, τότε κι αυτός γονάτισε μπροστά στο σταυρό και είπε: «Αληθώς Θεού υιός ην ούτος» (Ματθ. 27,54). Να λοιπόν τα θαύματα που έγιναν την ημέρα της σταυρώσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Τα θαύματα όμως του τιμίου σταυρού, πού άρχισαν τη Μεγάλη Παρασκευή, συνεχίστηκαν και συνεχίζονται ακόμη. Είναι άπειρα.
Η δύναμη του Τιμίου Σταυρού φάνηκε στο θαυμαστό όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα 312, ενώ βάδιζε εναντίον του Μαξεντίου κοντά στη Ρώμη. Οι ιστορικοί της εποχής αναφέρουν ότι ο αυτοκράτορας είδε στον ουρανό, ημέρα μεσημέρι, το σημείο του σταυρού, σχηματισμένο με αστέρια, και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ», επίσης σχηματισμένη με αστέρια. Ήταν η 28η Οκτωβρίου 312. Από εκείνη την ώρα έδωσε διαταγή το σημείο αυτό να γίνει το σύμβολο του στρατού του. Ο εχθρός κατατροπώθηκε και ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτωρ του απέραντου κράτους. Δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η δύναμη του Σταυρού του είχε χαρίσει αυτή την περήφανη νίκη, γι’ αυτό προσέγγισε τον χριστιανισμό.
Απολυτίκιον
Σώσον, Κύριε, τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου, νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος και το σον φυλάττων, δια του Σταυρού Σου, πολίτευμα.
Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (26 Σεπτεμβρίου) θεράπευσε στην Πάτμο τον παράλυτο ειδωλολάτρη ιερέα του Απόλλωνα, σφραγίζοντάς τον με το σημείο του σταυρού.
Ο άγιος Αντώνιος ο Μέγας (17 Ιανουαρίου), θέλοντας να καταισχύνει κάποιους ειδωλολάτρες σοφούς, που πήγαν να τον πειράξουν, έφερε μπροστά τους μερικούς δαιμονισμένους και είπε: «Ή καθαρίστε τους εσείς με τους συλλογισμούς σας και μ' οποιαδήποτε άλλη τέχνη ή μαγεία θέλετε, επικαλούμενοι τα είδωλά σας, ή, αν δεν μπορείτε, παραιτηθείτε από την πολεμική εναντίον μας, και θα δείτε τη δύναμη του σταυρού του Χριστού!». Και την ίδια στιγμή επικαλέστηκε τον Κύριο, σφραγίζοντας τους δαιμονισμένους τρεις φορές με το σημείο του σταυρού. Αμέσως εκείνοι ελευθερώθηκαν από τα δαιμόνια και σηκώθηκαν θεραπευμένοι, δοξάζοντας τον Θεό.
Όταν ο άγιος Επιφάνιος, αρχιεπίσκοπος Κύπρου (12 Μαΐου) ήταν ακόμα μικρό δεκάχρονο παιδί, ένα ατίθασο μοσχάρι τον τραυμάτισε σοβαρά στον μηρό και τον έριξε χάμω, ανίκανο πια να σηκωθεί. Τότε ένας ευσεβής χριστιανός, ο Κλεόβιος, τον σταύρωσε τρεις φορές στο χτυπημένο μέλος, και αμέσως ο μικρός Επιφάνιος γιατρεύτηκε και σηκώθηκε. Ο ίδιος ο άγιος, πολύ αργότερα, σταύρωσε τρεις φορές επίσης τη θυγατέρα του βασιλιά της Περσίας, και την απάλλαξε αυτοστιγμεί από το δαιμόνιο, που τη βασάνιζε.
Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας (1 Ιανουαρίου), όταν ο αρειανός βασιλιάς Ουάλης διέταξε να παραδοθεί ο καθεδρικός ναός της Νίκαιας στους αρειανούς, ζήτησε ν' αφήσουν τον Θεό ν' αποφανθεί για το ζήτημα. Πρότεινε να κλείσουν τον ναό, κι έπειτα να προσευχηθούν, τόσο οι αρειανοί, όσο και οι ορθόδοξοι. Κι αν ανοίξει με την προσευχή των ορθοδόξων, να παραμείνει σ' αυτούς. Αλλιώς, αν δηλαδή ανοίξει με την προσευχή των αρειανών ή ακόμα κι αν δεν ανοίξει καθόλου, να τον πάρουν οι αρειανοί. Έτσι κι έγινε. Αλλά οι προσευχές των αιρετικών δεν καρποφόρησαν. Αντίθετα, μόλις ο άγιος Βασίλειος σχημάτισε τρεις φορές το σημείο του σταυρού πάνω στην κλειστή πύλη του ναού, λέγοντας, «Ευλογητός ο Θεός των χριστιανών εις τους αιώνας των αιώνων», αμέσως έσπασαν οι μοχλοί κι ανοίχτηκαν τα θυρόφυλλα. Έτσι η εκκλησία παρέμεινε στους ορθοδόξους.
Η αγία Βασίλισσα (3 Σεπτεμβρίου), όταν ο ηγεμόνας της Νικομηδείας Αλέξανδρος την έριξε μέσα σ' ένα καμίνι, σφραγίστηκε με το σημείο του σταυρού, και δεν πειράχτηκε καθόλου από τη φωτιά.
Με το σημείο του σταυρού γιάτρευε όλους τους αρρώστους, που έτρεχαν κοντά του, για να βρουν την υγεία τους, ο άγιος Θαλλέλαιος (20 Μαΐου).
Με το σημείο του σταυρού ο όσιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός (28 Μαΐου) και ο άγιος Ζαχαρίας ο σκυτοτόμος (17 Νοεμβρίου) άνοιγαν τις νύχτες τις κλειδωμένες πύλες των εκκλησιών της Κωνσταντινουπόλεως, όπου πήγαιναν και προσεύχονταν κρυφά από τους ανθρώπους, και με τον ίδιο τρόπο τις έκλειναν πάλι, φεύγοντας.
Ο ίδιος ο Κύριος, με υπερφυσικά γεγονότα και θαυμαστές αποκαλύψεις, φανέρωσε σε διάφορες περιστάσεις, με τρόπο κραυγαλέο, πως το σημείο του σταυρού αποτελεί το σύμβολό Του και το αήττητο τρόπαιο των πιστών.
Το πρώτο θαύμα. Λέει το Ευαγγέλιο ότι, όταν σταυρώθηκε ο Χριστός, ο ήλιος κρύφτηκε, ντράπηκε να βλέπει το έγκλημα. Γιατί ο ήλιος είναι τρόπον τινά το μάτι του Θεού και τα βλέπει όλα. Είδε λοιπόν κι αυτό, το πιο φοβερό έγκλημα. Είδε τους ανθρώπους να σταυρώνουν το Χριστό. Τότε σκέπασε το πρόσωπό του και σκοτείνιασε. Δεν ήταν το σκοτείνιασμα αυτό σαν εκείνο που συμβαίνει όταν γίνεται έκλειψις ηλίου, εκείνο κρατά λίγα λεπτά. Αυτό κράτησε τρεις ώρες. Έγινε παντού σκοτάδι μεγάλο, «Από δε έκτης ώρας σκότος εγένετο επί πάσαν την γην έως ώρας ενάτης» (Ματθ. 27,45), δηλαδή από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 3 το απόγευμα. Λένε μάλιστα για κάποιον δικό μας σοφό, που ζούσε στην Αθήνα, ότι όταν είδε αυτό το μεγάλο σκοτάδι είπε: Σήμερα «ή θεός τις πάσχει ή το παν απόλλυται», σήμερα, λέει, κάτι μεγάλο έγινε, ή πάσχει ο Θεός ή καταστρέφεται ο κόσμος.
Το δεύτερο θαύμα που έγινε τη Μεγάλη Παρασκευή είναι, ότι σείστηκε η γη. Και μόνο αυτό;
Άνοιξαν τα σπλάχνα της και έβγαλε νεκρούς, βγήκαν από τους τάφους και περπατούσαν μέσα στα Ιεροσόλυμα.
Λέει ακόμα το Ευαγγέλιο, ότι έγινε και κάτι άλλο: «Το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω» (ε.α. 27,51) . Ποιό είναι αυτό το καταπέτασμα; Πρέπει να ξέρουμε, ότι την εποχή του Χριστού υπήρχε στα Ιεροσόλυμα ένας ναός σπουδαίος, ο πιο ωραίος ναός στον κόσμο. Ήταν χτισμένος με μάρμαρα, με χρυσάφι και με πελεκημένους λίθους. Το εσωτερικό του ναού χωριζόταν σε δύο, στα άγια και στα άγια των αγίων . Όπως σήμερα ο δικός μας ναός χωρίζεται με το τέμπλο, και μέσα στο ιερό δεν επιτρέπεται να μπαίνουν ούτε γυναίκες ούτε άντρες παρά μόνο ο παπάς και κάποια μικρά παιδιά που θα εκλέξει ο παπάς, έτσι ακριβώς και ο ναός εκείνος. Ένα μέρος ήταν για το λαό, και ένα άλλο μέρος ήταν μόνο για τους ιερείς του Υψίστου. Ο ναός εκείνος χωριζόταν όχι με τέμπλο από ξύλο η μάρμαρο. Το χώρισμα εκεί γινόταν με ένα ύφασμα παχύ, πολύ παχύ, καμωμένο από τρίχες γιδιών και προβάτων. Και ήταν μονοκόμματο, από τη μια άκρη έως την άλλη, και βαμμένο κόκκινο. Την ώρα που ο Χριστός ξεψυχούσε επάνω στο σταυρό, όπως η γυναίκα σχίζει το χασέ, έτσι, λέει το Ευαγγέλιο, σαν να κατέβηκε από τα ουράνια ένας άγγελος, πήρε αυτό το παραπέτασμα, αυτό το χοντρό πανί που είχαν υ-φάνει στον αργαλειό, το πήρε και το έσχισε στα δύο, από πάνω ως κάτω. Και φάνηκαν τα ενδότερα του ναού.
Τι σημαίνει ότι «το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω» (ε.α.); Σημαίνει, ότι όπως σχίστηκε το παραπέτασμα και φάνηκαν τα άγια των αγίων, έτσι ακριβώς ο Χριστός έσχισε τα γραμμάτιά μας, που είναι τ᾿ αμαρτήματά μας. Γκρέμισε το βουνό, που ήταν μπροστά μας και δεν μας άφηνε να περάσουμε. Όπως το ποτάμι όταν κατεβάσει πολύ νερό δεν περνάς, έτσι κι ο άνθρωπος ήταν χωρισμένος από το Θεό. Και δεν μπορούσε να περάσει στο Θεό εξ αιτίας των αμαρτημάτων του. Ο σταυρός του Κυρίου έγινε το γεφύρι, που πέρασε ο άνθρωπος από τη μια μεριά στην άλλη.
Άνοιξε δρόμος για το Θεό, για τον ουρανό. Αλλά τη Μεγάλη Παρασκευή δεν έγιναν μόνο αυτά, έγιναν κι άλλα, ακόμη μεγαλύτερα. Ποιά είναι αυτά;
Τη Μεγάλη Παρασκευή ένας λύκος έγινε αρνί, κ᾽ ένα γεράκι έγινε περιστέρι. Ποιός είναι ο λύκος αυτός; Το χειρότερο θεριό στον κόσμο δεν είναι ο λύκος, η αρκούδα ή το λιοντάρι, το χειρότερο θεριό στον κόσμο είναι ο άνθρωπος που δεν έχει Θεό. Αυτός μπορεί να κάνη όλα τα εγκλήματα. Στα παλιά χρόνια, τα ευλογημένα, οι άνθρωποι που πίστευαν μυρμήγκι δεν πατούσαν. Τώρα, που ήρθε η αθεϊα και ξερίζωσε από την καρδιά την πίστη στο Θεό, ο άνθρωπος έγινε θηρίο καΙ χειρότερος από θηρίο. Λοιπόν, τέτοιοι λύκοι ήταν οι δύο λησταί, που σταυρώθηκαν με το Χριστό, ένας εκ δεξιών και ένας εξ αριστερών. Είχαν κάνει κακουργήματα. Κι όταν είδαν το Χριστό επάνω στο σταυρό, άρχισαν να τον κοροϊδεύουν και να τον βλαστημούν και οι δυό, κ᾽ εκείνος που ήταν στα δεξιά κι ο άλλος που ήταν στ᾿ αριστερά.
Αλλά ο ένας ληστής, όταν πέρασε λίγη ώρα και είδε το Χριστό, μαλάκωσε. Έκανε σύγκριση, έριξε μια ματιά στη ζωή του Χριστού και μια ματιά στη ζωή τη δική του, και είδε χήρες που έκλαιγαν, είδε ορφανά που σκότωσε, είδε...είδε... είδε….
Συγκινήθηκε η καρδιά του. Τα μάτια του βούρκωσαν. Τα χείλη του άνοιξαν και βγήκαν λόγια, που να μαζευτούμε σήμερα όλοι οι παπάδες κι όλοι οι δεσποτάδες κι όλοι οι σοφοὶ του κόσμου, δε μπορούμε να τα φτάσουμε. Τα λόγια του λῃστή είναι λόγια θεόπνευστα. Δὲν υπάρχει ζυγαριὰ για να τα ζυγίσεις.
Είναι λίγα λόγια αλλά γεμάτα ουσία. Είναι λόγια, που τα ακούμε κάθε φορά στη θεία λειτουργία, όταν ο παπάς βγαίνει με το δισκοπότηρο έξω: «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. 23,42). Να λοιπόν που την ημέρα του σταυρού ένας λύκος άγριος που έτρωγε τα πρόβατα, τους ανθρώπους, έγινε αρνί.
Μα και ένα γεράκι έγινε περιστέρι. Έχετε δει, πως αρπάζει τις κότες το γεράκι; Γεράκια την εποχή εκείνη ποιοί ήταν; Οι Ρωμαίοι στρατιώτες. Γεράκι ήταν ο εκατόνταρχος .Αυτός πήρε το Χριστό, τον πήγε στο Γολγοθά, και τον σταύρωσε με τα καρφιά. Και ενώ ο Χριστός έπασχε, από κάτω αυτός με τους στρατιώτες διασκέδαζε. Αλλ᾿ όταν είδε να σκοτεινιάζει ο ήλιος και να σείεται η γη, όταν είδε το Χριστό να κάνει προσευχή και να παρακαλεί για τους φονιάδες του, τότε κι αυτός γονάτισε μπροστά στο σταυρό και είπε: «Αληθώς Θεού υιός ην ούτος» (Ματθ. 27,54). Να λοιπόν τα θαύματα που έγιναν την ημέρα της σταυρώσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Τα θαύματα όμως του τιμίου σταυρού, πού άρχισαν τη Μεγάλη Παρασκευή, συνεχίστηκαν και συνεχίζονται ακόμη. Είναι άπειρα.
Η δύναμη του Τιμίου Σταυρού φάνηκε στο θαυμαστό όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα 312, ενώ βάδιζε εναντίον του Μαξεντίου κοντά στη Ρώμη. Οι ιστορικοί της εποχής αναφέρουν ότι ο αυτοκράτορας είδε στον ουρανό, ημέρα μεσημέρι, το σημείο του σταυρού, σχηματισμένο με αστέρια, και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ», επίσης σχηματισμένη με αστέρια. Ήταν η 28η Οκτωβρίου 312. Από εκείνη την ώρα έδωσε διαταγή το σημείο αυτό να γίνει το σύμβολο του στρατού του. Ο εχθρός κατατροπώθηκε και ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτωρ του απέραντου κράτους. Δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η δύναμη του Σταυρού του είχε χαρίσει αυτή την περήφανη νίκη, γι’ αυτό προσέγγισε τον χριστιανισμό.
Απολυτίκιον
Σώσον, Κύριε, τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου, νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος και το σον φυλάττων, δια του Σταυρού Σου, πολίτευμα.
Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (26 Σεπτεμβρίου) θεράπευσε στην Πάτμο τον παράλυτο ειδωλολάτρη ιερέα του Απόλλωνα, σφραγίζοντάς τον με το σημείο του σταυρού.
Ο άγιος Αντώνιος ο Μέγας (17 Ιανουαρίου), θέλοντας να καταισχύνει κάποιους ειδωλολάτρες σοφούς, που πήγαν να τον πειράξουν, έφερε μπροστά τους μερικούς δαιμονισμένους και είπε: «Ή καθαρίστε τους εσείς με τους συλλογισμούς σας και μ' οποιαδήποτε άλλη τέχνη ή μαγεία θέλετε, επικαλούμενοι τα είδωλά σας, ή, αν δεν μπορείτε, παραιτηθείτε από την πολεμική εναντίον μας, και θα δείτε τη δύναμη του σταυρού του Χριστού!». Και την ίδια στιγμή επικαλέστηκε τον Κύριο, σφραγίζοντας τους δαιμονισμένους τρεις φορές με το σημείο του σταυρού. Αμέσως εκείνοι ελευθερώθηκαν από τα δαιμόνια και σηκώθηκαν θεραπευμένοι, δοξάζοντας τον Θεό.
Όταν ο άγιος Επιφάνιος, αρχιεπίσκοπος Κύπρου (12 Μαΐου) ήταν ακόμα μικρό δεκάχρονο παιδί, ένα ατίθασο μοσχάρι τον τραυμάτισε σοβαρά στον μηρό και τον έριξε χάμω, ανίκανο πια να σηκωθεί. Τότε ένας ευσεβής χριστιανός, ο Κλεόβιος, τον σταύρωσε τρεις φορές στο χτυπημένο μέλος, και αμέσως ο μικρός Επιφάνιος γιατρεύτηκε και σηκώθηκε. Ο ίδιος ο άγιος, πολύ αργότερα, σταύρωσε τρεις φορές επίσης τη θυγατέρα του βασιλιά της Περσίας, και την απάλλαξε αυτοστιγμεί από το δαιμόνιο, που τη βασάνιζε.
Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας (1 Ιανουαρίου), όταν ο αρειανός βασιλιάς Ουάλης διέταξε να παραδοθεί ο καθεδρικός ναός της Νίκαιας στους αρειανούς, ζήτησε ν' αφήσουν τον Θεό ν' αποφανθεί για το ζήτημα. Πρότεινε να κλείσουν τον ναό, κι έπειτα να προσευχηθούν, τόσο οι αρειανοί, όσο και οι ορθόδοξοι. Κι αν ανοίξει με την προσευχή των ορθοδόξων, να παραμείνει σ' αυτούς. Αλλιώς, αν δηλαδή ανοίξει με την προσευχή των αρειανών ή ακόμα κι αν δεν ανοίξει καθόλου, να τον πάρουν οι αρειανοί. Έτσι κι έγινε. Αλλά οι προσευχές των αιρετικών δεν καρποφόρησαν. Αντίθετα, μόλις ο άγιος Βασίλειος σχημάτισε τρεις φορές το σημείο του σταυρού πάνω στην κλειστή πύλη του ναού, λέγοντας, «Ευλογητός ο Θεός των χριστιανών εις τους αιώνας των αιώνων», αμέσως έσπασαν οι μοχλοί κι ανοίχτηκαν τα θυρόφυλλα. Έτσι η εκκλησία παρέμεινε στους ορθοδόξους.
Η αγία Βασίλισσα (3 Σεπτεμβρίου), όταν ο ηγεμόνας της Νικομηδείας Αλέξανδρος την έριξε μέσα σ' ένα καμίνι, σφραγίστηκε με το σημείο του σταυρού, και δεν πειράχτηκε καθόλου από τη φωτιά.
Με το σημείο του σταυρού γιάτρευε όλους τους αρρώστους, που έτρεχαν κοντά του, για να βρουν την υγεία τους, ο άγιος Θαλλέλαιος (20 Μαΐου).
Με το σημείο του σταυρού ο όσιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός (28 Μαΐου) και ο άγιος Ζαχαρίας ο σκυτοτόμος (17 Νοεμβρίου) άνοιγαν τις νύχτες τις κλειδωμένες πύλες των εκκλησιών της Κωνσταντινουπόλεως, όπου πήγαιναν και προσεύχονταν κρυφά από τους ανθρώπους, και με τον ίδιο τρόπο τις έκλειναν πάλι, φεύγοντας.
