Συμβαίνει μερικοί χριστιανοί να είναι σε ένα βαθμό μέτοχοι της χάριτος, ενώ ακόμα συνυπάρχει μέσα τους η κακία, η οποία, με την πονηρή τέχνη της, δείχνει την παρουσία της, αλλά μένει ανενεργή, ώστε να κάνει τον χριστιανό εκείνο να νομίσει ότι καθαρίστηκε από την αμαρτία και να διολισθήσει στην οίηση, λέγοντας καθ' εαυτόν "χριστιανός είμι τέλειος".
Στην κατάσταση όμως που αμεριμνεί και δεν αγωνίζεται κατά της αμαρτίας, εκείνη με κρυφό και ληστρικό τρόπο τον ρίχνει "στα κατώτατα της γης". Προκαλεί την μεγάλη πτώση του.
Ο κατά φαντασίαν χριστιανός έχει γεύση κάποιων χαρισματικών εμπειριών, οι οποίες τον βεβαιώνουν ότι είναι καλός χριστιανός και αισθάνεται αυτάρκεια πνευματικής ζωής. Στην κατάσταση αυτή υποτιμά κάποιες πτώσεις του, επειδή με την αίσθηση ότι είναι, όχι βέβαια τέλειος, αλλά πάντα ένας καλός χριστιανός, αναπαύεται στον άνετο χώρο της φαντασίας του.
Στο χώρο αυτό απωθούνται οι πτώσεις του και παραμένουν στον ασυνείδητο ψυχισμό του, έως ότου η αμαρτία τις αφυπνίσει εναντίον του.
Σε πολλά πατερικά κείμενα διαπιστώνεται η συμφωνία των Πατέρων στο ότι η φαντασία αποτελεί παραπλανητικό παράγοντα πνευματικής ζωής για το χριστιανό εκείνο, ο οποίος προσκολλάται στα αισθητά και υλικά μεγέθη της ύπαρξης, στην υλική ποιότητα της ζωής και δεν προκύπτει πνευματικά στην εργασία των ευαγγελικών αρετών.
Ο κατά φαντασία χριστιανός, με τον έντονο εξωστρεφικό του χαρακτήρα και τη διψυχία του να είναι και μέσα στην Εκκλησία και μέσα στα δρώμενα τον κόσμου, βιώνει διαχρονική τη διάσπασή του, να είναι "ακατάστατος εν πάσαις ταίς οδοίς αυτού".
