Η σύγκρουση μεταξύ του ποιοι είμαστε και
του ποιοι θέλουμε να είμαστε βρίσκεται στο επίκεντρο της πάλης που
συνοδεύει την ανθρώπινη ύπαρξη. Ο δυαδισμός, για την ακρίβεια, βρίσκεται
στο επίκεντρο της ανθρώπινης εμπειρίας. Ζωή και θάνατος, καλό και κακό,
ελπίδα και απελπισία, όλα αυτά συνυπάρχουν σε κάθε άτομο και ασκούν την
επιρροή τους σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Αν αντιλαμβανόμαστε το θάρρος,
είναι επειδή έχουμε βιώσει και το φόβο· αν μπορούμε να αναγνωρίσουμε την
ειλικρίνεια, είναι επειδή έχουμε συναντήσει και την ανεντιμότητα. Κι
όμως, οι περισσότεροι από εμάς αρνούμαστε ή αγνοούμε τη δυαδική φύση
μας.
Αν ζούμε με την εντύπωση ότι ο
χαρακτήρας μας έχει μόνο μια πλευρά, στο πλαίσιο ενός περιορισμένου
φάσματος ανθρωπίνων χαρακτηριστικών, τότε πρέπει να επιχειρήσουμε να
απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί δεν είναι περισσότεροι οι άνθρωποι που
νιώθουν απόλυτα ευχαριστημένοι με τη ζωή τους στις μέρες μας.
Γιατί, ενώ έχουμε πρόσβαση σε τόση
σοφία, αδυνατούμε να βρούμε τη δύναμη και το θάρρος να κινηθούμε βάσει
των καλών μας προσθέσεων και να προσχωρήσουμε σε ορισμένες σημαντικές
επιλογές;
Και, το σημαντικότερο, γιατί συνεχίζουμε
να λειτουργούμε με τρόπους που αντιβαίνουν το σύστημα αξιών μας και όλα
όσα υποστηρίζουμε;
Είναι πολύ πιθανό αυτό να συμβαίνει
εξαιτίας της άγνωστης ζωής μας, της σκοτεινής πλευράς του εαυτού μας,
της σκιάς, εκεί όπου παραμένουν κρυμμένες δυνάμεις τις οποίες δεν έχουμε
διεκδικήσει ακόμα. Εκεί, στο σημείο που θα θεωρούσαμε το λιγότερο
πιθανό, θα ανακαλύψουμε το κλειδί για να απελευθερώσουμε τη δύναμη μας,
την ευτυχία μας και την ικανότητα μας να πραγματώσουμε τα όνειρα μας.
Έχουμε διδαχτεί να φοβόμαστε τη σκιερή
πλευρά της ζωής και τη σκιερή πλευρά του εαυτού μας. Όταν συλλαμβάνουμε
τον εαυτό μας να κάνει κάποια σκοτεινή σκέψη ή να ενεργεί κατά τρόπο που
θεωρούμε απαράδεκτο, τρεπόμαστε σε φυγή, σαν τυφλοπόντικες,
επιστρέφουμε στην τρύπα μας και κρυβόμαστε, ελπίζοντας με όλη μας τη
δύναμη αυτό το σκοτάδι να εξαφανιστεί, πριν τολμήσουμε να ξεμυτίσουμε
και πάλι. Γιατί το κάνουμε αυτό; Επειδή φοβόμαστε πως όσο σκληρά κι αν
προσπαθήσουμε, δε θα μπορέσουμε ποτέ να ξεφύγουμε από αυτή την πτυχή του
εαυτού μας. Και παρότι η συνήθης τακτική είναι να αγνοούμε ή να
απωθούμε τη σκοτεινή μας πλευρά, η δυσάρεστη αλήθεια είναι πως κάθε φορά
που τρεπόμαστε σε φυγή μπροστά στη σκιά, απλώς επιτείνουμε τη δύναμη
της. Η άρνηση αυτή οδηγεί σε ακόμα περισσότερο πόνο, δυστυχία, τύψεις
και απελπισία. Αν δεν κατορθώσουμε να κρατήσουμε υπεύθυνη στάση και να
αντλήσουμε τη σοφία που είναι κρυμμένη κάτω από την επιφάνεια της
συνειδητής σκέψης μας, η σκιά θα αναλάβει τον έλεγχο και, αντί να
μπορούμε να την ελέγχουμε, θα καταλήξει να ελέγχει εμάς, αποκαλύπτοντας
τη δύναμη της. Έτσι η σκοτεινή μας πλευρά θα αρχίσει να παίρνει
αποφάσεις για λογαριασμό μας, αφαιρώντας μας το δικαίωμα να κάνουμε
συνειδητές επιλογές, είτε αυτές αφορούν το φαγητό που θα φάμε, είτε το
πόσα χρήματα θα ξοδέψουμε, είτε ακόμα και τον εθισμό στον οποίο θα
υποκύψουμε. Η σκιά μας είναι αυτή που μας παρακινεί να ενεργούμε με
τρόπους που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί και να σπαταλάμε τη ζωτική μας
ενέργεια σε κακές συνήθειες και ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές. Η σκιά μας
εμποδίζει να εκφραστούμε πλήρως, να αποκαλύψουμε την αλήθεια μας και να
ζήσουμε μια πραγματική ζωή.
Μόνο μέσα από την αποδοχή του δυαδικού
μας χαρακτήρα μπορούμε να απελευθερωθούμε από εκείνες τις συμπεριφορές
που απειλούν να μας πλήξουν. Αν δεν αναγνωρίσουμε το σύνολο του εαυτού
μας, είναι σίγουρο ότι η δύναμη της σκιάς θα μας εγκλωβίσει στις
παρωπίδες της.
Η δύναμη της σκιάς βρίσκεται παντού.
Αποδείξεις της παρουσίας της εντοπίζονται σε κάθε πτυχή της ζωής μας.
Διαβάζουμε γι’ αυτή στο διαδίκτυο. Τη βλέπουμε στις βραδινές ειδήσεις,
μπορούμε να την αναγνωρίσουμε στους φίλους μας, στην οικογένεια μας, σε
αγνώστους που συναντάμε στον δρόμο. Και, το σημαντικότερο ίσως, τη
διακρίνουμε στις σκέψεις μας, τη βλέπουμε στις συμπεριφορές μας, την
αισθανόμαστε στις επαφές μας με τους άλλους. Φοβόμαστε πως το να
επιχειρήσουμε να φωτίσουμε αυτό το σκοτάδι θα μας κάνει να αισθανθούμε
ανείπωτη ντροπή ή, ακόμα χειρότερα, να ζωντανέψουμε το χειρότερο εφιάλτη
μας. Φοβόμαστε αυτό που θα ανακαλύψουμε αν κοιτάξουμε μες στον εαυτό
μας, κι έτσι προτιμάμε να στρουθοκαμηλίζουμε και αρνούμαστε να
αντιμετωπίσουμε τις σκοτεινές πτυχές μας.
Στην ουσία αυτό που ακριβώς συμβαίνει
είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που φοβόμαστε ότι θα βιώσουμε. Αντί
για ντροπή, αισθανόμαστε συμπόνια. Αντί για αμηχανία, αποκτούμε θάρρος.
Αντί για περιορισμούς, βιώνουμε την ελευθερία. Όσο την κρατάμε
κλειδωμένη, η σκιά είναι ένα κουτί της Πανδώρας γεμάτο με μυστικά τα
οποία φοβόμαστε πως θα καταστρέψουν ότι αγαπάμε και θεωρούμε σημαντικό.
Όμως, αν ανοίξουμε το κουτί, ανακαλύπτουμε πως αυτό που κρύβεται μέσα
έχει τη δύναμη να αλλάξει ριζικά και θετικά τη ζωή μας. Έτσι θα
καταφέρουμε να ξεφύγουμε από την ψευδαίσθηση ότι η σκοτεινή μας πλευρά
θα μας κυριέψει, και θα μπορέσουμε να δούμε τον κόσμο μέσα από νέο
πρίσμα. Η συμπόνια που αποκαλύπτουμε για τον εαυτό μας θα ενισχύσει την
αυτοπεποίθηση και το θάρρος μας, καθώς ανοίγουμε την καρδιά μας σε όσους
βρίσκονται γύρω μας. Η δύναμη που φέρνει το φως θα μας βοηθήσει να
αντιμετωπίσουμε το φόβο που μας κρατά δέσμιους και θα μα παροτρύνει να
κινηθούμε δυναμικά στο μονοπάτι των μέγιστων δυνατοτήτων μας. Και όντας
κάθε άλλο παρά τρομακτική, η αποδοχή στης σκιάς μας επιτρέπει να
ολοκληρωθούμε, να γίνουμε αληθινοί, να ανακτήσουμε τη δύναμη μας, να
απελευθερώσουμε το πάθος μας, να πραγματώσουμε τα όνειρα μας.
Τα δώρα της σκιάς μπορούν απαλλάξουν
την ζωή μας αρκεί να προσπαθήσουμε να τα φωτίσουμε. Γιατί, αν δεν
αντιμετωπίσουμε τη δύναμη της σκιάς και δεν ενσωματώσουμε στη στάση μας
τη σοφία της, η σκιά μπορεί να συνεχίσει να προκαλεί προβλήματα στην ζωή
μας και στον κόσμο μας. Αδυνατώντας να παραδεχτούμε τις αδυναμίες μας
και να αναγνωρίσουμε τις λανθασμένες συμπεριφορές μας, αναπόφευκτα
υποσκάπτουμε τον εαυτό μας κάθε φορά που βρισκόμαστε στο κατώφλι κάποιας
προσωπικής ή επαγγελματικής επιτυχίας. Τότε η σκιά δυναμώνει. Όταν
ωθούμαστε από δυσανάλογη οργή απευθυνόμενοι στα παιδιά μας, τότε
δυναμώνει η σκιά. Όταν αρνούμαστε να αποδεχτούμε την πραγματική μας
φύση, ουσιαστικά δυναμώνουμε την σκιά.
Έως ότου αποδεχτούμε το σύνολο του
εαυτού μας, η δύναμη της σκιάς θα είναι σε θέση να στέκεται εμπόδιο στην
ευτυχία μας. Αν δεν αναγνωρίσουμε την ύπαρξη της, η σκιά δεν θα μας
επιτρέψει να ολοκληρωθούμε, θα μας εμποδίσει να πραγματώσουμε τα πιο
προσεκτικά οργανωμένα σχέδια μας και θα μας αφήσει να ζούμε μια ζωή
λειψή. Η ελπίδα μας είναι να οδηγήσουμε την σκιά προς το φως.
Η αντιμετώπιση της σκιάς είναι κάτι
περισσότερο από μια ψυχαναλυτική διαδικασία ή ένας πνευματικός διάλογος.
Είναι μια λύση για εκκρεμή προβλήματα. Είναι ένα ταξίδι ικανό να
αλλάξει τη ζωή μας. Ξεπερνά οποιαδήποτε ψυχολογική θεωρία, γιατί θεωρεί
την σκοτεινή πλευρά ανθρώπινο ζήτημα. Είναι και ένα πνευματικό ζήτημα
επίσης το οποίο όλοι μας πρέπει να επιλύσουμε σε αυτή τη ζωή, εφόσον
θέλουμε να την βιώσουμε πλήρως.
Τέλος, η ενασχόληση μας με την σκιά μας
βοηθά να κατανοήσουμε για ποιους λόγους δεν είμαστε ούτε καλύτεροι ούτε
χειρότεροι από οποιονδήποτε άλλο, ασχέτως του χρώματος της επιδερμίδας
μας, του κοινωνικού περίγυρου, των σεξουαλικών προτιμήσεων μας, της
γενετικής μας ταυτότητας ή του παρελθόντος μας. Δεν υπάρχει κανείς στον
κόσμο που να μην διαθέτει σκιά και, εφόσον αυτή ληφθεί σοβαρά υπόψη και
γίνει κατανοητή, μπορεί να γεννήσει μια νέα πραγματικότητα, η οποία θα
αλλάξει τον τρόπο που αισθανόμαστε για τον εαυτό μας, τον τρόπο που
μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, που αντιμετωπίζουμε τους συντρόφους μας, που
αλληλεπιδρούμε με τα μέλη της κοινότητας μας και τον τρόπο που
επικοινωνούμε με τα άλλα έθνη.
Η σκιά είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα
στη διάθεση του ανθρώπου. Ο Καρλ Γιούνγκ την παρομοίασε με αντίπαλο
προπόνησης, είναι εκείνος ο αντίπαλος που υπάρχει μέσα μας για να
ανακαλύπτει τις αδυναμίες μας και να ενισχύει τις ικανότητες μας. Είναι ο
δάσκαλος, ο προπονητής και ο οδηγός που μας υποστηρίζει στην προσπάθεια
αποκάλυψης του πραγματικού μεγαλείου μας.
Η σκιά δεν είναι κάποιο πρόβλημα που
πρέπει να λυθεί ή ένας εχθρός που πρέπει να νικηθεί, αλλά γόνιμο έδαφος
που αξίζει να καλλιεργηθεί.
Μόλις βυθίσουμε τα χέρια μας σε αυτό το
πλούσιο χώμα, θα ανακαλύψουμε τους δυνατούς σπόρους του ανθρώπου που
θέλουμε πάνω από όλα να γίνουμε.
Ελπίζω ειλικρινά ότι αν επιχειρήσετε
αυτό το ταξίδι, θα γνωρίσετε τα θαυμαστά μυστικά που σας περιμένουν
στην πορεία.-
