Μέσα σε ένα περιβάλλον εχθρικό,
εγωιστικό και γεμάτο έπαρση έψαξα να βρω την χαμένη μου προσωπικότητα.
Ήταν αυτό που μου έλειπε σύμφωνα με κάποιον σπουδαίο και αναμφίβολου
κύρους άνθρωπο. ‘’Σου λείπει. Δεν φταίω εγώ γι αυτό’’ είχε πει. Το
θυμάμαι. Μάλλον όχι , δεν το είπε καν , το έγραψε. Τα λόγια του ήταν
αυστηρά, σχεδόν αδιάφορα και σκληρά. Λέξεις που λειτούργησαν σαν
μαχαίρια μέσα μου’ με κομμάτιασαν. Δεν ξέρω τι με πλήγωσε περισσότερο,
αν ήταν τα λόγια του ή ότι μου τα έλεγε αυτός ο συγκεκριμένος άνθρωπος.
Μια σειρά από ερωτήματα γέμισε το κεφάλι μου σκέψεις. Τι είναι
προσωπικότητα; Τι είναι παιδεία; Τι είναι κουλτούρα; Τι είναι αυτό που
εγώ δεν είχα και το είχε αυτός; Τι είναι αυτό που δίνει το δικαίωμα σε
κάποιους να κρίνουν και σε άλλους απλά να υφίστανται την κριτική.
Προσπάθησα να υπερασπιστώ τη θέση μου. Ξέρεις, με εκείνο το ‘’ μα….’’
που έρχεται από μόνο του στα χείλη πολλές φορές. Μάταιο. Δεν ήταν εκεί
για να ακούσει εμένα τον μικρό και ασήμαντο συνομιλητή του. Ήταν εκεί
για να μιλήσει για τον εαυτό του. Είχε άλλωστε πολλά να πει. Μπορούσε να
μιλάει ώρες για όλα αυτά που θα ήθελε να κάνει. Πολυπράγμων.
Άρχισα να ψάχνω τα στοιχεία εκείνα που
θα μου χαρίσουν την προσωπικότητα που κάποιος άλλος έκρινε ότι δεν έχω.
Πέρασε καιρός για να καταλάβω ότι η προσωπικότητα αυτή ήταν η δύναμη που
είχα μέσα μου να μιλάω και να εκφράζω την άποψή μου. Ήταν η ίδια η
άποψή μου. Είχα απόψεις, ιδέες, ανάγκη για να υπάρχω και να σκεφτώ. Δεν
με ενδιέφερε να δείξω τι είμαι, με ενδιέφερε να είμαι. Δεν με ενδιέφερε
να κρίνω τους άλλους αλλά να σκεφτώ για τους άλλους.
Επενδύουμε σε μάσκες , δοκιμάζουμε
προσωπεία σε καθρέφτες κι αντλούμε πόζες από το αρχείο των δημόσιων
καταθέσεων, με σκοπό να πείσουμε για τη γνησιότητα των προσποιήσεών μας.
Η απόσταση ανάμεσα σε αυτό που ο καθένα μας είναι, σκέφτεται και νιώθει
και σε αυτό που δείχνει ότι είναι, ότι σκέφτεται κα ότι νιώθει
μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο. Οι κυριότερες εκφάνσεις του φαινομένου
της αλλοτρίωσης είναι η επικράτηση της υποκρισίας, η χρήση μάσκας, και η
κατασκευή προσωπείου.
Στη λογική του μασκαρέματος τα πράγματα
είναι όπως φαίνονται. Όταν τα λόγια, οι πράξεις και οι συμπεριφορές δεν
απηχούν πραγματικές διαθέσεις αλλά είναι προϊόν υποκρισίας και
προσποίησης επικρατεί μια κατάσταση διχασμού ανάμεσα στο φαίνεσθαι και
στο είναι του ανθρώπου. Το αποτέλεσμα είναι να χάνεται η προσωπική
ταυτότητα, να κυριαρχούν οι μάσκες και να επέρχεται η αλλοτρίωση του
υποκειμένου, που είναι καταδικασμένο να τελεί σε κατάσταση κατάθλιψης,
πανικού και αποπροσωποποίησης και να ζει σε συνθήκες πλάνης και
τυποποίησης.
Ο καθένας βρίσκει κουστούμι και μάσκα
στα μέτρα του. Ο εαυτός σου χάνεται στο πρόσωπο του άλλου. Δεν υπάρχει
πια το εσύ, το εγώ, υπάρχει ένα πρόσωπο καθρέφτης. Για λίγες στιγμές
είσαι αυτό που ο άλλος θα ήθελε να είσαι. Και αυτό ξέρεις ότι μετά από
λίγο θα αλλάξει πάλι, ξανά και ξανά. Χάνεις τον εαυτό σου σε ένα
παιχνίδι αναζήτησης της αποδοχής και της επιβεβαίωσης. Λόγια και έργα
τώρα βρίσκονται σε πλήρη αρμονία: είναι άφθονα παρέχουν εφήμερη
ικανοποίηση παράγονται με εξαιρετική ευκολία και καταλήγουν μαζικά στη
μορφή πολτού.
Μπορείς και να κάνεις πίσω , σκέφτεσαι
για μια μικρή φευγαλέα στιγμή. Εάν όμως δεν προσποιείσαι εάν δεν
εκδηλώνεις την προτίμησή σου στη μάσκα που φοράς είσαι ύποπτος φυγής,
κινδυνεύεις να χάσεις δουλειά, φίλους, ερωτικούς συντρόφους, προνόμια
κ.λπ. γι αυτό είναι συνετό να συμμορφώνεσαι και να ποντάρεις σε πλαστές
συμπεριφορές.
Καταλαβαίνεις την ανάγκη να στιλβώνεις
καθημερινά την εικόνα σου. Μια εικόνα καλά φτιαγμένη, ικανή να σε κάνει
να προσεγγίσεις όσους σε χρειάζονται .Αυτούς που χρειάζεσαι δεν ξέρεις
ποτέ αν θα καταφέρεις να τους πλησιάσεις. Ξεχνάς πολλές φορές πώς πίσω
από τη μάσκα κρύβεται ένα πρόσωπο αληθινό , αυτό που εσύ ο ίδιος
επιλέγεις να κρύψεις, και που τελικά καταλήγεις να χάσεις . Γίνεται
άμορφο, ανέκφραστο, σχεδόν ανύπαρκτο. Ξεκινάς να γνωρίσεις τον εαυτό
σου και φτάνεις να τον χάσεις. Είσαι οι άλλοι, όπως σε θέλουν οι άλλοι,
παύεις να έχεις ταυτότητα. Βρίσκεσαι να πλανάσαι στο πουθενά και το
τώρα. Το αύριο ανήκει στα χέρια των άλλων, εκείνων που θα συναντήσεις ή
που ίσως και να μην έρθουν ποτέ. Χαμηλώνεις το βλέμμα. Κοιτάς τα χέρια
σου. Κρατάς τη μάσκα. Είχες πει πώς δεν θα την ξαναβάλεις. Τουλάχιστον
όχι την ίδια.
Μην ανησυχείς. Εξάλλου εκεί που τίποτα δεν είναι αληθινό τα πάντα επιτρέπονται.
