Η αλλαγή του
κλίµατος θεωρείται η πιο σοβαρή περιβαλλοντική πρόκληση που έχει να
αντιµετωπίσει ο πλανήτης µας. Ο τρόπος ζωής µας, η άγρια πανίδα και το
περιβάλλον µας απειλούνται: οι παγετώνες λειώνουν, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι
πεθαίνουν και η συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινόµενων συνεχώς αυξάνει. Μαζί
µπορούµε να προλάβουµε το κλιµατικό χάος µειώνοντας τις εκποµπές διοξειδίου του
άνθρακα – που είναι από τις βασικές αιτίες υπερθέρµανσης του πλανήτη - ώστε να
διασφαλίσουµε ότι η µέση αύξηση της θερµοκρασίας παγκοσµίως δεν θα ξεπεράσει
τους 2°C
. Αυτό είναι ένα
κρίσιµο σηµείο καµπής για το περιβάλλον· η υπέρβαση της αύξησης των 2°C
θα επιφέρει καταστροφικές επιπτώσεις για
τους ανθρώπους και την άγρια πανίδα.
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ
ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Η Γη διατηρεί την θερµοκρασία της χάρη σε µια «κουβέρτα» από αέρια
του θερµοκηπίου* που αιχµαλωτίζουν κοντά στην επιφάνεια της Γης θερµότητα που
αλλιώς θα απελευθερωνόταν στο διάστηµα. Με αυτόν τον τρόπο η «κουβέρτα» αερίων
λειτουργεί σαν ένα θερµοκήπιο, κάνοντας τη Γη ένα πιο ζεστό µέρος – χωρίς αυτή
η µέση παγκόσµια θερµοκρασία θα ήταν περισσότερο από 30°C ψυχρότερη από ότι τώρα. Το φαινόµενο του
θερµοκηπίου είναι ένα φυσικό φαινόµενο που είναι ζωτικής σηµασίας για την
ύπαρξη ζωής στη Γη.
ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΙΣ
ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ;
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες αυξάνουν τη συγκέντρωση των
αερίων του θερµοκηπίου -που προκύπτουν από φυσικές διεργασίες -στην ατµόσφαιρα,
ιδιαίτερα του διοξειδίου του άνθρακα, µε αποτέλεσµα την αφύσικη αύξηση της
θερµοκρασίας του πλανήτη και τις ακραίες καιρικές συνθήκες. Η διαδικασία
αύξησης της θερµοκρασίας αναφέρεται συνήθως ως «υπερθέρµανση του πλανήτη» και
το συνολικό αποτέλεσµα είναι γνωστό ως κλιµατικές αλλαγές. Το διοξείδιο του
άνθρακα είναι ο βασικός συντελεστής των κλιµατικών αλλαγών. Κάθε φορά που
ανάβουµε ένα φως, χρησιµοποιούµε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, βλέπουµε τηλεόραση
ή ταξιδεύουµε µε οποιοδήποτε µηχανοκίνητο µέσο, δηµιουργούµε διοξείδιο του
άνθρακα. Όσο αυξάνουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες, οι συγκεντρώσεις των αερίων
του θερµοκηπίου – ιδιαίτερα του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και του µεθανίου
και του οξειδίου του αζώτου – αναπτύσσονται σταδιακά στην ατµόσφαιρα. Περίπου
τα δύο τρίτα της ρύπανσης µε αέρια του θερµοκηπίου προέρχεται από το διοξείδιο
του άνθρακα που εκπέµπεται κατά την καύση ορυκτών καυσίµων όπως το κάρβουνο,
το πετρέλαιο και η βενζίνη. Οι δύο βασικές πηγές διοξειδίου του άνθρακα είναι
τώρα η ενέργεια και οι µεταφορές.
Ένα µέσο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από
άνθρακα (λιγνίτη στην περίπτωση της Ελλάδας) καταναλώνει τη διπλάσια ενέργεια
(θερµαίνοντας έτσι τον πλανήτη) από αυτή που µετατρέπει σε ωφέλιµο ηλεκτρικό
ρεύµα. Ένα µεγάλο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από άνθρακα των 1000 MW εκπέµπει περίπου 5,6 εκατοµµύρια τόνους
διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο. Ένα µέσο αυτοκίνητο µε κατανάλωση βενζίνης
περίπου 7,8 λίτρα/100 χλµ. που καλύπτει 16.000 χλµ./ έτος εκπέµπει περίπου 3
τόνους διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο. Το οποίο ισούται περίπου µε το
τριπλάσιο βάρος του αυτοκινήτου.
Σύµφωνα µε µια αναφορά του WWF (στο πληκτρολόγιο πατάμε ςςf δηλαδή δηλαδή 666) που έγινε το 2004 οι µεγαλύτερες εταιρίες
παραγωγής ενέργειας παγκοσµίως δεν επενδύουν αρκετά χρήµατα σε ανανεώσιµες και
αποδοτικότερες µορφές ενέργειας µε σκοπό να µειώσουν την εκποµπή αερίων του
θερµοκηπίου. Η αναφορά βαθµολογεί τα δύο τρίτα των εταιριών αυτών µε βαθµό
κατώτερο του 1 (µε άριστα το 10) για την ανταπόκρισή τους στην υπερθέρµανση του
πλανήτη, ενώ περισσότερες από το 90% πήραν βαθµό κατώτερο του 3. Οι εταιρίες
των ΗΠΑ έχουν την χειρότερη θέση ενώ τις ακολουθούν κατά πόδας και οι ευρωπαϊκές.
Οι εκποµπές
διοξειδίου του άνθρακα σήµερα είναι 12 φορές υψηλότερες από ό,τι το 1900 καθώς
παγκοσµίως καταναλώνουµε συνεχώς αυξανόµενες ποσότητες κάρβουνου, πετρελαίου
και βενζίνης για ενέργεια. Ταυτόχρονα, εξαφανίζουµε τον µεγαλύτερο φυσικό
αποροφητήρα διοξειδίου του άνθρακα στη γη: τα δάση. Σε συνδυασµό οι παράγοντες
αυτοί διαταράσσουν σοβαρά την φυσική ισορροπία του παγκόσµιου κλίµατος. Πηγές
εκποµπών CO2 από καύση
ορυκτών καυσίµων (1995) εργοστάσια παραγωγής ενέργειας 36% µεταφορές 27%
βιοµηχανία 21% άλλα 1% νοικοκυριά και τοµέας υπηρεσιών 15%.
Η υπερθέρµανση του
πλανήτη σήµερα συµβαίνει µε ανησυχητικό ρυθµό. Τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο
Παγκόσµιος Οργανισµός Μετεωρολογίας δείχνουν ότι οι 10 θερµότερες χρονιές παγκοσµίως
από το 1856 ήταν τις δεκαετίες του ’90 και του 2000. Το 1998 ήταν η θερµότερη
χρονιά που έχει καταγραφεί, κι ακολουθούν µαζί το 2002 και 2003.
ΠΟΙΟΣ ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ;
Ο Ενεργειακός Τοµέας (ή τα εργοστάσια παραγωγής
ενέργειας) αποτελεί τον µεγαλύτερο συντελεστή στην παγκόσµια αλλαγή του
κλίµατος, καθώς ευθύνεται για περισσότερο από το ένα τρίτο των συνολικών
εκποµπών CO2. Οι χώρες των G8 – οι επτά πιο εύρωστες οικονοµικά χώρες
(Γαλλία, Γερµανία, Ιαπωνία, Ιταλία, Καναδάς, Ηνωµένο Βασίλειο και ΗΠΑ) και η
Ρωσία – ευθύνονται για περίπου τις µισές (48,7%) εκποµπές διοξειδίου του
άνθρακα παγκοσµίως, σύµφωνα µε τα στοιχεία του έτους 1999. Οι ανεπτυγµένες
χώρες έχουν υποχρέωση να ξεκινήσουν την διαδικασία µείωσης των εκποµπών γιατί:
- Ευθύνονται, τώρα αλλά και ιστορικά, για
τις µεγαλύτερες ποσότητες CO2
στον πλανήτη
- Οι κατά κεφαλή
εκποµπές τους είναι κατά πολύ υψηλότερες από ό,τι αυτές των αναπτυσσόµενων
χωρών
- Έχουν τους πόρους και
τα τεχνολογικά µέσα για να ξεκινήσουν δυναµικά την εξοικονόµηση ενέργειας και
τις καθαρές βιοµηχανίες.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ;
Μπορεί να σκέφτεστε ότι η υπερθέρµανση του πλανήτη δεν θα ήταν καθόλου κακή
ιδέα. Ίσως έτσι έχουµε µακρύτερα και θερµότερα καλοκαίρια. Αυτός άλλωστε δεν είναι
ένας από τους λόγους για τους οποίους πάµε διακοπές σε άλλους προορισµούς;
∆υστυχώς, οι κλιµατικές αλλαγές δεν θα είναι διόλου ευχάριστη εµπειρία. Στην
πραγµατικότητα είναι µάλλον επικίνδυνες!
Παγκόσµιες επιπτώσεις
• Με τον ρυθµό
που αλλάζει το κλίµα µας, ο κόσµος σύντοµα θα είναι θερµότερος από ότι σε
οποιαδήποτε χρονική στιγµή τα τελευταία 10.000 χρόνια. Οι επιστήµονες του
κλίµατος µας λένε ότι πρέπει να περιµένουµε µια 5 µέση αύξηση θερµοκρασίας
µεταξύ 1,4°C και 5,8°C µέσα στα επόµενα 100 χρόνια.
• Οι
κλιµατικές αλλαγές θα επηρεάσουν όλες τις χώρες µε διαφορετικούς όµως τρόπους.
Η Μέση Ανατολή, η Αφρική, η Ινδία και κάποιες άλλες χώρες θα αντιµετωπίσουν
ξηρασία και εκατοµµύρια άνθρωποι θα έχουν να αντιµετωπίσουν επιπλέον προβλήµατα
µε τα αποθέµατα νερού τους. Άλλες περιοχές, όπως η Βόρεια Αµερική και κάποια
µέρη της Ασίας προβλέπεται ότι θα έχουν περισσότερες βροχοπτώσεις από ό,τι
σήµερα.
• Τα
αναπτυσσόµενα κράτη είναι πιθανό να υποφέρουν περισσότερο και είναι αυτά που
έχουν τις µικρότερες δυνατότητες προσαρµογής καθώς τους λείπουν οι απαραίτητοι
οικονοµικοί πόροι. Πολλά αναπτυσσόµενα κράτη που βρίσκονται σε τροπικές και
υποτροπικές περιοχές είναι πιθανό να υποφέρουν από τη µείωση της αγροτικής τους
παραγωγής.
• Η υπερθέρµανση του πλανήτη ήδη προκαλεί λιώσιµο των παγετώνων σε
όλο τον κόσµο, βάζοντας σε κίνδυνο εκατοµµύρια ανθρώπους από πληµµύρες, ξηρασία
και έλλειψη πόσιµου νερού. • Η στάθµη της θάλασσας προβλέπεται ότι θα ανέβει λόγω της θερµικής
εξάπλωσης της θάλασσας και των πάγων και του χιονιού που λειώνει. Μέχρι το 2050
η στάθµη της θάλασσας υπολογίζεται ότι θα έχει ανέβει τόσο ώστε να απειλεί τις
παράκτιες ζώνες, που είναι από τις πιο πυκνοκατοικηµένες περιοχές. Ολόκληρα
κράτη σε νησιά στον Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό βρίσκονται σε κίνδυνο.
• ∆εν είναι µόνο
ο θερµότερος καιρός που προκαλεί ανησυχία. Οι κλιµατικές αλλαγές έχουν
ευρύτερες επιπτώσεις στα κλιµατικά µοτίβα και είναι πιθανόν να προκαλέσουν
περισσότερα ακραία καιρικά φαινόµενα όπως έντονες βροχοπτώσεις, παρατεταµένες
περίοδοι ξηρασίας, καταιγίδες και τεράστιους τυφώνες. Οι περίοδοι του El © WWF-Canon / Diego M. GARCES 6 Niño, που ήδη αλλάζουν δραστικά τον καιρό στον
Ειρηνικό κάθε λίγα χρόνια, µπορεί να γίνουν πιο συχνές και έντονες.
•
Πιθανότατα θα υπάρξουν πολλές και καταστροφικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία
µε σηµαντικές απώλειες ανθρώπινων ζωών λόγω των καυσώνων και της εξάπλωσης
ασθενειών όπως η ελονοσία.
• Πολλοί παράκτιοι υγρότοποι σε ολόκληρο τον κόσµο
θα πληµµυρίσουν λόγω της ανόδου της στάθµης της θάλασσας.
• Μερικά ζώα και φυτά
θα µπορέσουν να προσαρµοστούν στο θερµότερο κλίµα, αλλά για πολλά η αλλαγή αυτή
θα είναι πολύ ξαφνική και θα πεθάνουν. Οι κλιµατικές αλλαγές θα έχουν ως
αποτέλεσµα την εξαφάνιση περισσότερων από ένα εκατοµµύριο χερσαία είδη στα
επόµενα 50 χρόνια.
• Κάποια είδη απλώς δεν θα έχουν κατάλληλους οικοτόπους
στους οποίους να µπορούν να µεταφερθούν επειδή έχουµε καταστρέψει κατά µεγάλο
µέρος την άγρια ή παρθένα φύση. Υπολογίζεται ότι το ένα τρίτο των βιοτόπων
χλωρίδας και πανίδας µπορεί να έχει αλλοιωθεί ριζικά µέχρι το τέλος του αιώνα.
• Ο ταχύς ρυθµός της υπερθέρµανσης του πλανήτη θέτει σε κίνδυνο το ένα τρίτο
των δασών παγκοσµίως, καθώς και τα είδη των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από τα
δάση αυτά.
• Πολλά τροπικά δάση και λιβάδια στη Νότια Αµερική και Νότια Αφρική
µπορεί να πεθάνουν αλλά η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατµόσφαιρα θα
ενισχύσει την ανάπτυξη εύκρατων δασών στην Βόρεια Αµερική, Β.Ευρώπη και Β.Ασία.
Η Αρκτική
λειώνει Μια έρευνα του 2004 αποκάλυψε ότι:
• Οι αλλαγές στο κλίµα της Αρκτικής
που οφείλονται στον άνθρωπο είναι από τις µεγαλύτερες στη Γη. Η υπερθέρµανση
στην Αρκτική θα είναι δύο µε τρεις φορές µεγαλύτερη από ό,τι στον υπόλοιπο
κόσµο
• Οι πολικές αρκούδες µπορεί να εξαφανιστούν µέχρι το τέλος του αιώνα.
Είναι απίθανο να επιβιώσουν ως είδος αν το στρώµα πάγου που καλύπτει τη θάλασσα
κατά τους θερινούς µήνες εξαφανιστεί, πράγµα που σύµφωνα µε κάποια κλιµατικά
µοντέλα πρόκειται να συµβεί πριν το τέλος του αιώνα.
• Κάποιοι ψαρότοποι της
Αρκτικής θα εξαφανιστούν
• Το θερµότερο κλίµα σηµαίνει επίσης περισσότερες
δασικές πυρκαγιές και ζηµιές από καταιγίδες στις κοινότητες των παράκτιων
περιοχών στην Αρκτική
• Οι παγετώνες, ο πάγος στη θάλασσα και η τούνδρα θα
λειώσουν, συµβάλλοντας έτσι στην άνοδο της στάθµης της θάλασσας. Μέχρι το τέλος
του αιώνα, η στάθµη της θάλασσας µπορεί να ανέβει µέχρι και 1 µέτρο. Ως και 15%
αυτής της ανόδου µπορεί να οφείλεται στη θερµότερη Αρκτική.
• Η περιοχή του
Φύλλου Πάγου της Γροιλανδίας που έχει αρχίσει να λειώνει έχει αυξηθεί κατά 16%
µέσα σε 23 χρόνια. Η περιοχή που έλιωσε το 2002 έσπασε όλα τα προηγούµενα ρεκόρ
σε µέγεθος. Η υπερθέρµανση του πλανήτη µπορεί να οδηγήσει σε ολοκληρωτικό
λιώσιµο του Φύλλου Πάγου της Γροιλανδίας και ως αποτέλεσµα σε άνοδο της στάθµης
της θάλασσας παγκοσµίως κατά 7 µέτρα µέσα στους επόµενους αιώνες.
• Καθώς το
χιόνι και ο πάγος της Αρκτικής λειώνουν, η ικανότητα της Αρκτικής να αντανακλά
θερµότητα πίσω στο διάστηµα µειώνεται, επιταχύνοντας τον γενικό ρυθµό
υπερθέρµανσης του πλανήτη.
• Μια θερµότερη Αρκτική πιθανόν θα γίνει η αιτία να
σταµατήσει το Ρεύµα του Κόλπου, που φέρνει θερµότερο νερό και καιρό στην
βορειοδυτική Ευρώπη.
Επιπτώσεις στην
Ελλάδα & τη Μεσόγειο
Η υπερθέρµανση του πλανήτη και πιο συγκεκριµένα η
πιθανή αύξηση της θερµοκρασίας της γης κατά 2ο C, θα προκαλέσει αύξηση της θερµοκρασίας στην
περιοχή της Μεσογείου κατά 1ο µε 2ο C πάνω από τα σηµερινά επίπεδα και θα θέσει σε µεγαλύτερο κίνδυνο την ήδη
ευαίσθητη οικολογική ισορροπία.
Κλίµα
Σύµφωνα µε τη µελέτη του WWF (σατανική οργάνωση με σκοπούς που βοηθούν την έλευση του αντιχρίστου) για την περιοχή της Μεσογείου αν η µέση
θερµοκρασία της γης αυξηθεί κατά 2 βαθµούς Κελσίου, το κλίµα στην περιοχή της
Μεσογείου θα γίνει πιο ζεστό, ξηρότερο και ευµετάβλητο. Η ετήσια µέση
θερµοκρασία στην περιοχή θα αυξηθεί κατά 1-2 βαθµούς Κελσίου πάνω από τα
σηµερινά επίπεδα, αλλά στις ηπειρωτικές περιοχές, όπως στην Τουρκία και τη
βόρεια Ιταλία, που βρίσκονται µακριά από τη θάλασσα, οι µέγιστες θερµοκρασίες
µπορεί να αυξηθούν µέχρι και 5 βαθµούς Κελσίου.
Οι καύσωνες και οι πολύ ζεστές
µέρες αναµένεται να αυξηθούν, ειδικά στις ηπειρωτικές περιοχές. Αλλά και στα
ελληνικά νησιά του βορείου Αιγαίου - µε την καταπραϋντική θαλάσσια αύρα - θα
αυξηθούν οι µέρες µε καύσωνα (ηµέρες µε θερµοκρασία πάνω από 35ο C). Ταυτόχρονα, η µείωση των καλοκαιρινών
βροχοπτώσεων στη βόρεια Μεσόγειο θα ξεπεράσει το 30%. Οι περίοδοι ξηρασίας
αναµένεται να µεταβληθούν ως προς το χρόνο εµφάνισής τους και να επεκταθεί η
διάρκειά τους. Η περιοχή της ανατολικής Ελλάδας θα αντιµετωπίσει ξηρασίες
µεγαλύτερες σε διάρκεια µέχρι και 2 εβδοµάδες. Περισσότερες και πιο έντονες
βροχοπτώσεις αναµένεται να πλήξουν τη δυτική Ελλάδα, την Ιταλία, την νότια
Γαλλία και το βορειοδυτικό τµήµα της Ιβηρικής Χερσονήσου, ακόµα και αν αυξηθούν
συνολικά οι µέρες ξηρασίας.
Η Στάθµη της θάλασσας
Η στάθµη της θάλασσας θα
συνεχίσει να ανεβαίνει, απειλώντας τις παράκτιες περιοχές της ηπειρωτικής
Ελλάδας και τις ακτές των νησιών. Ως αποτέλεσµα πολλοί παράκτιοι υγρότοποι θα
χαθούν. Κατοικίες Αυξάνεται ο κίνδυνος µεγάλων καταστροφών από θύελλες και
πληµµύρες. Μέχρι τα µέσα του 21ου αιώνα πολλές κατοικίες θα κινδυνεύσουν από
τις πληµµύρες αλλά και από την διάβρωση του εδάφους. Υγεία Πόλεις όπως η Αθήνα,
το Σικάγο και το Νέο ∆ελχί θα υποφέρουν από κύµατα καύσωνα που θα στοιχίσουν τη
ζωή πολλών ανθρώπων. Ήδη το 2003 περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή
τους από το κύµα καύσωνα στην Ευρώπη. Επίσης θα ενταθούν και οι ψυχρές
περίοδοι, οι παγετοί και οι έντονες χιονοπτώσεις κλπ φαινόµενα από τα οποία
επίσης πολλοί άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους. Κάποιες επιπτώσεις των κλιµατικών
αλλαγών στην υγεία θα είναι άµεσες –µεταξύ άλλων ασθένειες ή θάνατοι λόγω
ξηρασίας, καύσωνα ή φωτιάς σε δασικές περιοχές. Άλλες, όπως η αύξηση των
ασθενειών που προκαλούνται από έντοµα, µπορεί να γίνουν πιο συχνές. Επίσης,
καθώς θα µειώνεται η νεφοκάλυψη, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι θα εκτίθενται
στην επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία, που προκαλεί καρκίνο του δέρµατος. Τέλος
θα αυξηθούν και οι περιπτώσεις δηλητηριάσεων από χαλασµένα τρόφιµα λόγω της
ζέστης.
Πυρκαγιές
Ολόκληρο το νότιο τµήµα της Μεσογείου κινδυνεύει από δασικές
πυρκαγιές σε όλη τη διάρκεια του έτους. Αλλά και στην υπόλοιπη Μεσόγειο, το
χρονικό διάστηµα όπου υπάρχει
κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς αναµένεται να αυξηθεί µέχρι και έξι εβδοµάδες.
Στην Ιβηρική Χερσόνησο, τη βόρεια Ιταλία και τα Βαλκάνια η περίοδος υπερβολικού
κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιάς θα ξεπεράσει τον ένα µήνα. Γεωργία Το ζεστότερο
και ξηρότερο κλίµα είναι πιθανόν να οδηγήσει στη µείωση της αγροτικής σοδειάς,
ιδιαίτερα στις θερινές καλλιέργειες που δεν αρδεύονται. Τα φασόλια, η σόγια και
οι φακές είναι οι καλλιέργειες που θα πληγούν περισσότερο, ενώγενικότερα οι
σοδειές είναι πιθανόν να µειωθούν µέχρι και 40% ανάλογα µε την τοποθεσία. Οι
επιπτώσεις δε θα είναι παντού οι ίδιες. Η µείωση στη σοδειά των καλλιεργειών θα
πλήξει περισσότερο τη νότια από τη βόρεια Μεσόγειο. Κάποιες αγροτικές µέθοδοι
µπορούν ακόµα να κάνουν τις καλλιέργειες πιο ανθεκτικές στο ζεστότερο και
ξηρότερο κλίµα, σε όλη την περιοχή. Αυτές οι µέθοδοι, όµως, απαιτούν 40%
περισσότερο νερό για άρδευση, το οποίο µπορεί και να µην είναι διαθέσιµο αν αυξηθεί
η θερµοκρασία της γης κατά 2 βαθµούς Κελσίου.
Νερό
Το ξηρότερο κλίµα, σε
συνδυασµό µε τη µείωση της απορροής από το έδαφος, καθώς και η αυξανόµενη
ανάγκη του αγροτικού τοµέα σε νερό θα οξύνουν σηµαντικά το ήδη µεγάλο πρόβληµα
νερού στην περιοχή. Τουρισµός Οι πιο συχνοί καύσωνες και οι πυρκαγιές των δασών
θα αποθαρρύνουν τις καλοκαιρινές διακοπές στην περιοχή της Μεσογείου. Μπορεί να
διατηρηθεί ο τουρισµός στην Μεσόγειο την άνοιξη και το φθινόπωρο, συνολικά όµως
µπορεί να µειωθεί. Ιχθυαποθέµατα Οι κλιµατικές αλλαγές µπορεί να επιφέρουν
δραµατική µείωση στα αποθέµατα βακαλάου. Είδη & βιότοποι Οι πιο πρόσφατες
µελέτες δείχνουν ότι η αύξηση της θερµοκρασίας της Γης πάνω από 2 βαθµούς
Κελσίου θα επιφέρει απώλεια των φυτικών ειδών στην περιοχή της βόρειας Μεσογείου
σε ποσοστό µεγαλύτερο του 50%, ενώ οι απώλειες αυτές θα υπερβούν το 80% στη
βόρεια και κεντρική Ισπανία και στα βουνά, κυρίως, της Γαλλίας. Η άνοδος της
στάθµης της θάλασσας θα προκαλέσει αλλαγές στη σύσταση των παράκτιων υγροτόπων,
γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσµα την εξαφάνιση κάποιων ειδών. Αλλαγές θα
υπάρξουν και στα δασικά οικοσυστήµατα όπου θα επιβιώσουν τα πιο ανθεκτικά είδη
στις ακραίες καιρικές συνθήκες.
Το µέλλον
Εάν αυξηθεί η µέση παγκόσµια
θερµοκρασία κατά 2°C µέχρι
την δεκαετία του 2050 µπορεί να δούµε τα ακόλουθα: o 200-300 εκατοµµύρια άνθρωποι να διατρέχουν τον
κίνδυνο ελονοσίας o 12
εκατοµµύρια να υποφέρουν από πείνα καθώς οι αποδόσεις από τις σοδειές
µειώνονται. o 2.240
εκατοµµύρια να κινδυνεύουν από έλλειψη νερού, ιδιαίτερα στις υποτροπικές
περιοχές. o 20 εκατοµµύρια να
κινδυνεύουν από πληµµύρες στις παράκτιες περιοχές.
ΤΙ ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΤΡΑΠΟΥΝ ΟΙ
ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ;
Στη ∆ιάσκεψη των Ηνωµένων Εθνών για το κλίµα στο Κιότο το
1997, συµφωνήθηκαν νοµικά δεσµευτικοί στόχοι για τη µείωση των έξη κυριότερων
αερίων του θερµοκηπίου, εκ µέρους των ανεπτυγµένων χωρών, των εκποµπών κατά
µόλις 5% µέχρι το 2012, σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990. Τέσσερα χρόνια πήρε
συνολικά στα ανεπτυγµένα κράτη για να συµφωνήσουν σε κανόνες που θα επέτρεπαν
στις διατάξεις του Πρωτοκόλλου του Κιότο να τεθούν σε εφαρµογή. Αλλά οι ΗΠΑ
απέρριψαν τη συµφωνία. Αυτό είναι άσχηµα µαντάτα: οι ΗΠΑ, που έχουν το 4% του
παγκόσµιου πληθυσµού, ευθύνονται για το 1/4 των παγκόσµιων εκποµπών, και
εποµένως ευθύνονται για τις µεγαλύτερες εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα στον
κόσµο. Τα καλά νέα είναι ότι ένας αρκετά µεγάλος αριθµός κρατών έχουν
επικυρώσει το Πρωτόκολλο κι έτσι η Συνθήκη του Κιότο* αποτέλεσε διεθνές δίκαιο,
από τις 16 Φεβρουαρίου 2005.
Στο Κιότο η Ελλάδα δεσµεύτηκε ότι οι εκποµπές της
δεν θα αυξηθούν περισσότερο από 25% πάνω από τα επίπεδα του 1990 κατά την
περίοδο 2008-2012. Η Ελλάδα, η οποία ως χώρα της Μεσογείου θα υποστεί αυτές τις
σοβαρές συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής, θα έπρεπε να κατανοεί την ανάγκη
λήψης άµεσων µέτρων για την καταπολέµηση αυτού του προβλήµατος. ∆υστυχώς, όµως,
η αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής στην Ελλάδα δεν θεωρείται προτεραιότητα
και αυτό φαίνεται και από τα τελευταία στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου
Αθηνών, το οποίο εκτίµησε ότι αν συνεχιστεί ο σηµερινός ρυθµός αύξησης των
εκποµπών, η Ελλάδα, δεν πρόκειται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της απέναντι
στο Πρωτόκολλο του Κιότο. Κάτω από τις παρούσες συνθήκες, χωρίς να υιοθετηθούν
άλλα µέτρα και διατηρώντας τις ίδιες πρακτικές συµπεριφοράς των καταναλωτών, η
συνολική αύξηση των εκποµπών των αερίων του θερµοκηπίου σε σχέση µε το έτος
βάσης θα είναι +34,7 % το 2010 και +49,4% το 2020. Ο ενεργειακός τοµέας
αποτελεί τη βασική πηγή εκποµπών και στο µέλλον µε ποσοστό συµµετοχής γύρω στο
74-80 % καθ’ όλη την περίοδο µελέτης.
Οι εκποµπές της Ελλάδας
Σύµφωνα µε τα
επίσηµα στοιχεία που κατέθεσε η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2004 οι
εκποµπές των αερίων του θερµοκηπίου ανέρχονταν σε 137.632.000 t ισοδύναµου2 CO2, παρουσιάζοντας µια αύξηση της τάξεως του 24% σε
σχέση µε τα επίπεδα του έτους βάσης3 . Κάθε κάτοικος της Ελλάδας παράγει σχεδόν
9 τόνους CO2 κάθε χρόνο,
σχεδόν 10% πιο πάνω από το µέσο ευρωπαϊκό όρο! Ο ενεργειακός τοµέας στη χώρα
µας είναι η κύρια πηγή εκποµπών. Το 2004, το 55.3% του συνόλου των εκποµπών
προήλθε από τις µονάδες παραγωγής ενέργειας, ενώ η συνεισφορά των µεταφορών,
των κατασκευαστικών βιοµηχανιών, καθώς και των λοιπών τοµέων (οικιακός τοµέας,
γεωργία και τοµέας υπηρεσιών) ανέρχεται σε 20.6%, 9.1% και 13.4% αντίστοιχα. Το
υπόλοιπο 1.6% των εκποµπών προήλθε από τις εκποµπές που διαφεύγουν από τα
καύσιµα.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ;
Για να σταθεροποιηθούν ολοκληρωτικά οι κλιµατικές αλλαγές, οι εκποµπές του
διοξειδίου του άνθρακα θα έπρεπε να µειωθούν κατά 70% περίπου παγκοσµίως µέχρι
το 2050. Οι σηµερινές διεθνείς συµφωνίες δεν προτείνουν φυσικά µειώσεις ούτε
καν κοντά στα επίπεδα αυτά. 2 Για κάθε αέριο του θερµοκηπίου υπάρχει ένας
συντελεστής “ισοδύναµου CO2”,
ώστε να δηµιουργηθεί µια κοινή µονάδα µέτρησης 3 Ως έτος βάσης για τα αέρια του
θερµοκηπίου θεωρείται το 1990 , εκτός από τις φθωριούχες ενώσεις που έτος βάσης
ειναι το 1995 12 Οι ειδικοί επιστήµονες λένε ότι η θερµοκρασία του πλανήτη µας
δεν θα πρέπει να αυξηθεί περισσότερο από 2°C. Αλλά χωρίς την ανάληψη επείγουσας δράσης για την
µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα θα ξεπεράσουµε αυτό το κρίσιµο
σηµείο µε καταστροφικά αποτελέσµατα. ∆εν είναι πολύ αργά. Μειώνοντας τις
εκποµπές ο ρυθµός των κλιµατικών αλλαγών θα επιβραδυνθεί κι εποµένως θα
µειωθούν οι επιπτώσεις στον πλανήτη και στις ζωές µας. Ταυτόχρονα µπορούµε να
προσπαθούµε να προσαρµοστούµε στις κλιµατικές αλλαγές.
∆υστυχώς η αντιµετώπιση
της κλιµατικής αλλαγής στην Ελλάδα, όπως είδαµε, δεν θεωρείται προτεραιότητα,
παρόλο που η χώρα έχει θεωρητικά τη δυνατότητα να δώσει λύσεις όπως η στροφή
στις ανανεώσιµες πηγές ενέργεας (ΑΠΕ). Η ανάπτυξη των ΑΠΕ αποτελεί βασική
προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Αυτό έχει εκφραστεί και µε την
Οδηγία 2001/ 77. Σύµφωνα µε την οδηγία τα κράτη - µέλη πρέπει να ορίσουν
συγκεκριµένους στόχους για το ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας που θα
προέρχεται από ΑΠΕ, κατά το έτος 2010. Ο στόχος για την Ελλάδα ανέρχεται σε
20,1% για το 2010 (περιλαµβανοµένων και των Μεγάλων Υδροηλεκτρικών). Η Ελλάδα
έλαβε το 2006 την πρώτη προειδοποιητική επιστολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για
µη συµµόρφωσή τους προς την κοινοτική νοµοθεσία σχετικά µε την προώθηση της
ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας.
Σύµφωνα µε την Επιτροπή, η
Ελλάδα δεν έχει λάβει επαρκή µέτρα για την ενδεδειγµένη προώθηση των
ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Από τότε µέχρι σήµερα η Ελλάδα υιοθέτησε το Νόµο
3468/2006 για την ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ, οποίος µπορεί να χαρακτηριστεί ως
µια αµήχανη αρχή για την διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας
αλλά όχι λύση στην ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Με βάση στοιχεία
του Υπουργείου Ανάπτυξης στην 3η εθνική έκθεση για το επίπεδο διείσδυσης της
ανανεώσιµης ενέργειας, το έτος 2005, η παραχθείσα ενέργεια από ΑΠΕ προήλθε κατά
77% περίπου από αιολικά πάρκα, 13% από µικρά υδροηλεκτρικά έργα και 9% από
λοιπές µορφές ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (βιοαέριο, βιοµάζα, φωτοβολταικά). Το
2003, µόλις το 2% περίπου της ηλεκτρικής ενέργειας προήλθε από ανανεώσιµες
πηγές ενέργειας (εξαιρουµένων των µεγάλων υδροηλεκτρικών).
Η Ελλάδα έχει
σηµαντικό αιολικό δυναµικό, το οποίο αν το εκµεταλλευτούµε σωστά, µε
συντηρητικές εκτιµήσεις έχει τη δυνατότητα να καλύψει έως και το 15% των
αναγκών της Ελλάδας σε ηλεκτρική ενέργεια. Όσον αφορά τους ηλιακούς συλλέκτες,
η Ελλάδα έχει κάτι λιγότερο από 3 εκατοµµύρια τετραγωνικά µέτρα συλλεκτών (µε
ποσοστό διείσδυσης περί το 30% και τον υψηλότερο δείκτη χρήσης ηλιακών ανά
κάτοικο, περίπου 265 m2 ανά
1.000 κατοίκους). Ωστόσο, η πρόσφατη άρση των φοροαπαλλαγών για εγκατάσταση
ηλιακών συστηµάτων σε κατοικίες, αποτελεί πλήγµα για την ελληνική αγορά
ηλιοθερµικών συστηµάτων.
Ο στόχος που έχει θέσει η ελληνική Ένωση Βιοµηχανιών
Ηλιακής Ενέργειας – ΕΒΗΕ για τη χώρα µας είναι η εγκατάσταση περίπου 10 εκατ.
τετραγωνικών µέτρων συλλεκτών ως το 2015 (περιλαµβανοµένων των συστηµάτων για
θέρµανση και κλιµατισµό). Ο στόχος αυτός είναι περίπου 1 m2 ηλιακών συλλεκτών για κάθε κάτοικο. Όσον αφορά
άλλες µορφές ΑΠΕ, µόλις το 3% περίπου των ενεργειακών αναγκών καλύπτεται µε τη
χρήση της διαθέσιµης βιοµάζας (των διαθέσιµων γεωργικών και δασικών
υπολειµµάτων). Η ελληνική νοµοθεσία εναρµονίστηκε προς την αντίστοιχη ισχύουσα
ευρωπαϊκή µε καθυστέρηση στο τέλος του 2005. Έτσι την ίδια χρονιά η 13 Ελλάδα
απείχε δραµατικά από την επίτευξη του ενδεικτικού στόχου του 2% για τη
συµµετοχή των υγρών βιοκαυσίµων στις µεταφορές. Είναι σαφές από το σηµερινό
ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ (περίπου 11% µαζί µε τα µεγάλα υδροηλεκτρικά έργα)
θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί ο στόχος του 20,1% το 2010. Παρόλο το
εντυπωσιακό ενδιαφέρον που υπάρχει µεταξύ των επενδυτών για επενδύσεις σε
καθαρές πηγές ενέργειας ο ρυθµός υλοποίησης έργων ΑΠΕ που έχουν αδειοθετηθεί
είναι χαµηλός.
Ο βραδύς ρυθµός υλοποίησης οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά σε
θεσµικά, τεχνικά και διοικητικά προβλήµατα όπως οι χρονοβόρες και πολύπλοκες
διαδικασίες αδειοδότησης και οι συχνές αρνητικές αντιδράσεις της κοινής γνώµης
σε τοπικό επίπεδο. Η έλλειψη ενός εθνικού χωροταξικού σχεδίου, ειδικά
στοχευµένου και διαµορφωµένου για εγκαταστάσεις ΑΠΕ που θα καθορίζει
συγκεκριµένα κριτήρια, όρους και προϋποθέσεις για την χωροθέτηση έργων ΑΠΕ σε
εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο εντείνει αυτά τα προβλήµατα.
Η Ελλάδα,
λοιπόν, εξακολουθεί να έχει µεγάλο βαθµό εξάρτησης από τον ρυπογόνο λιγνίτη
στην ηλεκτροπαραγωγή, µια σηµαντική εξάρτηση από το πετρέλαιο, και χαµηλή
διείσδυση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Να σηµειωθεί εδώ ότι αν δεν
πετύχουµε το στόχο για την απαιτούµενη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό
ισοζύγιο, το πιο πιθανόν είναι ότι δεν θα µπορέσουµε να πιάσουµε και τον στόχο
του Κιότο. Οι κλιµατικές αλλαγές όµως έχουν και χρηµατικό κόστος.
Η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή εκτίµησε το κόστος της κλιµατικής αλλαγής σε 74 τρις € µόνο στην Ευρώπη,
σε περίπτωση που δεν ληφθούν άµεσα µέτρα4 . Οι πολίτες µπορούν να βοηθήσουν µε
την εξοικονόµηση ενέργειας στο σπίτι (βλ. το Π3 στην σελίδα 21), καθώς επίσης
µε την επιλογή «πράσινων» προµηθευτών ενέργειας (στην Ελλάδα ακόµα αυτό δεν
είναι εφικτό) και µε την προώθηση δράσεων για τις κλιµατικές αλλαγές.
Οι
βασικές προσεγγίσεις στην µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα είναι:
•
Πιο αποδοτική παροχή και χρήση ενέργειας, το οποίο σηµαίνει την παραγωγή και
αγορά συσκευών, αυτοκινήτων και κτιρίων µε υψηλή αποδοτικότητα.
• Ανάπτυξη
ανανεώσιµων πηγών ενέργειας – αιολικής, ηλιακής, γεωθερµικής, χρήση βιοµάζας
κλπ. και ως πρώτο βήµα,
• Αντικατάσταση των υφιστάµενων µε λιγότερο ρυπογόνα
ορυκτά καύσιµα π.χ. αντικατάσταση του κάρβουνου από φυσικό αέριο, ιδιαίτερα στον
ενεργειακό τοµέα. Εάν θέλοµε να επιτύχουµε τους στόχους που έχουµε θέσει, η
ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να εφαρµόσει πολιτικές και µέτρα που θα κάνουν
εφικτές τις παραπάνω προσεγγίσεις. Παραδείγµατος χάριν πρέπει να ενισχυθούν οι
ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και η ανάπτυξη σχετικών τεχνολογιών και να
ελαχιστοποιηθεί η χρήση λιγνίτη. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σε
αποδοτικότερες διαδικασίες παραγωγής, σε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και σε
«φιλικά προς το κλίµα» προϊόντα.
Τα οφέλη από αυτά τα µέτρα είναι:
• Οικονοµίες
στους λογαριασµούς ηλεκτρικού
• Περισσότερη άνεση και καλύτερη ποιότητα ζωής,
π.χ. από καλύτερα µονωµένα σπίτια
• Μειώσεις και σε άλλους ατµοσφαιρικούς
ρύπους όπως το διοξείδιο του θείου και τα οξείδια του αζώτου.
• Ευκαιρίες για
νέες θέσεις εργασίας στις καθαρές βιοµηχανίες
• Ταχύτερες τεχνολογικές
καινοτοµίες και αυξανόµενος βιοµηχανικός ανταγωνισµός. Και το πιο σηµαντικό:
•
Η αποφυγή µη αναγκαίων απωλειών ανθρώπινων ζωών και ακριβών καταστροφών από
ακραία καιρικά φαινόµενα όπως πληµµύρες και ξηρασία.
Τι κάνει το WWF (666) Ελλάς
Η εκστρατεία του WWF (666) Ελλάς για την κλιµατική αλλαγή που
ξεκινάει τον Νοέµβριο 2006 προήλθε εξαιτίας της επιτακτικής ανάγκης του
φαινοµένου που µας καλεί όλους σε άµεση δράση. Το WWF (666) έχει ένα όραµα σε παγκόσµιο επίπεδο για την
προστασία της φύσης και τον περιορισµό της αύξησης στη θερµοκρασία του πλανήτη.
Έτσι, το WWF (666) Ελλάς φιλοδοξεί
να θέσει την Ελλάδα ενεργά στον αγώνα ενάντια στην αλλαγή του κλίµατος, µέσα
από:
• τη µείωση του ενεργειακού αποτυπώµατος των πολιτών και του ιδιωτικού
τοµέα, µέσω της παροχής συµβουλών, ενηµέρωσης και κατευθύνσεων
• τις προτάσεις
θέσεων και απόψεων στην ελληνική Πολιτεία για τήρηση των δεσµεύσεων της χώρας,
όπως απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο και την Ευρωπαϊκή πολιτική
• την
περιβαλλοντική εκπαίδευση εκπαιδευτικών και µαθητών
• τη συνεργασία µε τις
επιχειρήσεις για ανάληψη εθελοντικών δεσµεύσεων µείωσης εκποµπών CO2 • τη µελέτη των οικοσυστηµάτων και την
προώθηση λύσεων για τη διατήρηση του φυσικού µας πλούτου
• την ανάληψη
καινοτόµων δράσεων που θα δείξουν το δρόµο προς τη λύση
Όµως το WWF (666) για να επιτύχει στις προσπάθειες που
καταβάλλει χρειάζεται τη συνεργασία όλων των πολιτών που µπορούν να βοηθήσουν:
• αλλάζοντας συνήθειες της καθηµερινότητας κι εξοικονοµώντας ενέργεια
•
διαδίδοντας τα µηνύµατα της εκστρατείας όσο περισσότερο γίνεται, σε όσους
περισσότερους γίνεται... στην οικογένεια, στο γραφείο, στους φίλους
•
λαµβάνοντας µέρος στις δράσεις ευαισθητοποίησης και πολιτικής πίεσης,
στέλνοντας µηνύµατα στους πολιτικούς της χώρας, υπογράφοντας τις εκκλήσεις της
οργάνωσης, συµµετέχοντας σε εκδηλώσεις, προωθώντας το ενηµερωτικό υλικό µέσω
του διαδικτύου, λαµβάνοντας τα ηλεκτρονικά newsletter
• υποστηρίζοντας οικονοµικά την οργάνωση και την
εκστρατεία για τις κλιµατικές αλλαγές
Ας µην ξεχνάµε ότι στη ρίζα του
προβλήµατος βρίσκεται ο σύγχρονος τρόπος ζωής του δυτικού κόσµου. Η οικονοµία
της αγοράς µας ωθεί σε ολοένα και µεγαλύτερη κατανάλωση προϊόντων και αγαθών
που πιθανόν δεν χρειαζόµαστε πραγµατικά. Αυτό το εκπαιδευτικό υλικό ελπίζουµε
να µας κάνει όλους, µαθητές και ενήλικες, να ξανασκεφτούµε τον τρόπο ζωής µας,
τις καταναλωτικές µας συνήθειες και το κόστος τους σε ενέργεια και εκποµπές CO2. Μας κάνει τέλος να σκεφτούµε την ευθύνη
µας απέναντι στον αναπτυσσόµενο κόσµο που «πληρώνει» το περιβαλλοντικό κόστος
της δικής µας ανάπτυξης.
Η Γερμανία οδηγεί την εκστρατεία για την κλιματική αλλαγή.
Οι διεθνείς οικολογικές οργανώσεις (WWF, Birdlife International κλπ) ελέγχονται από τα Γερμανικά παραρτήματά τους.
Ενώ οι Γερμανικές οικολογικές
οργανώσεις παριστάνουν ότι είναι λαϊκά κινήματα, στην πραγματικότητα
είναι καθοδηγούμενες γραφειοκρατίες κυνικών και καλοπληρωμένων
επαγγελματιών που συνεργάζονται με κρατικές και εταιρικές ελίτ.
Η Γερμανική Greenpeace έχει μισό
εκατομμύριο μέλη, αλλά το Διοικητικό της Συμβούλιο εκλέγεται από μόνο 40
άτομα. Η WWF Γερμανίας έχει ένα αυτοεκλεγόμενο ΔΣ και μηδενική
εσωτερική "δημοκρατία".
Οι Ενώσεις για την Πατρίδα και το
Περιβάλλον και την Προστασία της Φύσης ήταν αντιδραστική πριν το Γ'
Ράϊχ, και μέλη των Ναζί κατά την διάρκεια του Γ' Ράϊχ. Περιλαμβάνουν
πάνω από 4.000 τοπικούς Ομίλους και είναι πανταχού παρούσες οικολογικές
οργανώσεις.
Για τον καθηγ. Markham ήταν έκπληξη
ότι κάτω από την επιφάνεια 9.000 οικολογικών οργανώσεων είναι βασικά το
Νεοναζιστικό κίνημα, που κατά τον Markham είναι σε θέση να ελέγξει όλο
το οικολογικό κίνημα.
Ο προϋπολογισμός του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Υπουργείου Περιβάλλοντος
είναι μόνο €1,5-2 δις, αλλά συντονίζει συνολικά €12 δις (και δεν
περιλαμβάνει τους προϋπολογισμούς των Lander. Η επιρροή και η προπαγάνδα
σε Γερμανικά εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν έχει καν καταμετρηθεί. Τα
αμιγώς Γερμανικά κονδύλια έχουν υπερπολλαπλασιασθεί σε επίπεδο ΕΕ. Και
τα τελευταία 5 χρόνια κάπως εξαφανίζεται και το τελευταίο οχυρό της
Ελεύθερης Αγοράς, το FDP.
Το πῶς ή Ζήμενς και οι θυγατρικές της, η Deutsche Bank, οι εταιρείες
ΑΠΕ, και μέλη του Ελληνογερμανικού επιμελητηρίου έχουν διαβρώσει
Ιδρύματα, Μουσεία, ελληνικές οικολογικές οργανώσεις, και δημοτικά
σχολεία, γυμνάσια, λύκεια, ΑΕΙ και ΤΕΙ, έχω πάρει μία πρόχειρη γεύση. Το
τι έχουν κάνει στην Ελληνική Πολιτική, όλοι μας, νομίζω, το έχουμε
εμπεδώσει. Η οποιαδήποτε ιδεολογία, ενδιαφέρουσα ή όχι, με αφήνει
αδιάφορο. Η επίκληση όμως ιδεολογιών για οικονομική, και όχι μόνο,
καταπίεση με ζορίζει (και δεν ζορίζει μόνο εμένα).
Το ότι το Πράσινο Πλάνο είναι "Γερμανικό", δεν σημαίνει ότι επιφανείς Γερμανοί πολιτικοί (π.χ. οι Helmut Kohl και Helmut Schmidt) και επιστήμονες δεν
έχουν διαμαρτυρηθεί ή χλευάσει την Πράσινη Ανάπτυξη, τις ΑΠΕ σαν σοβαρή
ενεργειακή επιλογή, και το ανθρωπογενές της όποιας κλιματικής
αλλαγής...
WWF (666) η ισχυρότερη οικολογική οργάνωση του κόσμου.
Θέλεις να προστατεύσεις το τροπικό δάσος; Το μόνο που χρειάζεται είναι € 5 ($ 6.30) για να ξεκινήσεις.
Θέλεις να προστατεύσεις τους γορίλες; Τρία
ευρώ και είστε μέσα.
Πέρυσι, το WWF (666) , μαζί με τη γερμανική οικολογική οργάνωση Rewe , πούλησε σχεδόν 2 εκατομμύρια συλλεκτικά άλμπουμ .
Σε μόλις έξι εβδομάδες, το πρόγραμμα απέδωσε € 875,088 ($ 1,1 εκατομμύρια), το οποίο επέστρεψε η Rewe στο WWF.
Το
WWF (666) έχει υποσχεθεί να κάνει πολλά καλά πράγματα με τα χρήματα, όπως
είναι οι δαπάνες για τα δάση, γορίλες, το νερό, το κλίμα - και, φυσικά,
το ζώο που η ομάδα για την προστασία του περιβάλλοντος χρησιμοποιεί ως έμβλημα, το
γιγάντιο πάντα.Οι κυβερνήσεις εχουν επίσης εμπιστευθεί πολλά χρήματα για την οργάνωση.
Με
τα χρόνια, το WWF (666) έχει λάβει συνολικά 120 εκατομμύρια δολάρια από τις
Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID).
Για
μεγάλο χρονικό διάστημα, τα γερμανικά υπουργεία ήταν τόσο γενναιόδωρα
με την οργάνωση WWF (666) ώστε αποφάσισαν μάλιστα, στη δεκαετία του 1990, να
περιορίσουν το ποσό της κρατικής χρηματοδότησης που θα μπορούσε να λάβει.
Η οργάνωση ανησύχησε να μην θεωρηθεί αυτο , ως η νεα κυβερνητική πολιτική των φορέων προστασίας του περιβάλλοντος.
Ψευδαίσθηση της ενίσχυσης
Αλλά μπορεί το WWF (666) να προστατέψει την φύση από τους ανθρωπους ;
Ή μήπως οι ελκυστικές αφίσες της οργάνωσης προσφέρουν απλώς την ψευδαίσθηση της βοήθειας; Πενήντα
χρόνια από την ίδρυση της οργάνωσης, υπάρχουν αυξανόμενες αμφιβολίες ως
προς την ανεξαρτησία του το WWF (666) και το επιχειρηματικό του μοντέλο, το
οποίο περιλαμβάνει τη συνεργασία με τη βιομηχανία για την προστασία της
φύσης.
Το WWF (666), του οποίου η διεθνής έδρα της βρίσκονται στο Gland, Ελβετίας, θεωρείται η πιο ισχυρή οικολογική οργάνωση του κόσμου.
Είναι ενεργό σε περισσότερες από 100 χώρες, όπου απολαμβάνει στενές συνδέσεις με τον πλούτο και την εξουσία .
Το σήμα με
το έμβλημα του Panda εμφανίζει η Danone στα φλιτζάνια με γιαούρτι και στα
ρούχα όπως η πριγκίπισσα Jetsetters Charlene του Μονακό.
Οι εταιρείες πληρώνουν επταψήφιου τέλη για το προνόμιο της χρήσης του λογοτύπου.
Το WWF που μετρά 430.000 μέλη μόνο στη Γερμανία, και εκατομμύρια άνθρωποι που δίνουν τις αποταμιεύσεις τους στην οργάνωση. Το ερώτημα είναι που επενδύονται τα χρήματα αυτά στην πραγματικότητα.
Το SPIEGEL ταξίδεψε από τη Νότια Αμερική , μέχρι το ινδονησιακό νησί της Σουμάτρα για να εξετάσει το ζήτημα αυτό.
Στη
Βραζιλία, μια γεωργική πρότυπη βιομηχανία μίλησε για την πρώτη
καραβιά της αειφόρου σόγιας, η οποία πιστοποιείται σύμφωνα με τα
πρότυπα του WWF , για να φτάσει στο Ρότερνταμ το περασμένο έτος, εν
μέσω μιας διαφημιστικής εκστρατείας δημοσίων σχέσεων της οργάνωσης .
Στην
Σουμάτρα, τα μέλη της μιας φυλής ανέφεραν πώς οι στρατιώτες που
προσέλαβε ο συνεργάτης της WWF (666), Wilmar είχαν καταστρέψει τα σπίτια τους,
επειδή βρισκόταν στον τοπο της αχαλίνωτης παραγωγής φοινικέλαιου.
Ενοχλητικό το WWF (666) για ορισμένους
Οι
εκπρόσωποι των ανεξάρτητων γερμανικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως
Rettet den Regenwald (Διάσωση Rainforest) και Robin Wood βλέπουν
πλέον το WWF απλώς σαν θεματοφύλακα των ζώων.
Επισης, πολλοί θεωρούν ότι η WWF (666) ειναι συνεργός των εταιρειών.
Κατά
τη γνώμη τους, χορηγεί στις εταιρείες την άδεια να καταστρέψουν τη φύση,
σε αντάλλαγμα για τις μεγάλες δωρεές και μικρές παραχωρήσεις.
Η οργάνωση, η οποία παίρνει τώρα περίπου € 500 εκατ. το χρόνο, έχει σίγουρα σημειώσει ορισμένα σημαντικά επιτεύγματα.
Η ολλανδική τμήμα του WWF (666) πληρώσε για την ναυαρχίδα της Greenpeace, Rainbow warrior .
Για
να εμποδίσουν τα έργα του φράγματος στον ποταμό Λίγηρα,
ακτιβιστές κατέλαβαν μεγάλα εργοτάξια, μερικές φορές για χρόνια.
Στη
δεκαετία του 1980, το Ελβετικό τμήμα πολέμησε με τόση σφοδρότητα κατά
της πυρηνικής ενέργειας ωστε η ομοσπονδιακή αστυνομία κατέταξε τους επικεφαλεις του WWF (666) ως εχθρούς του κράτους.
Ενώ το WWF (666) μπορεί να είναι πολύ ενοχλητικό για μερικούς, μπορεί επίσης να γίνει γρήγορα αρεστο σε άλλους.
Διευθυντικά στελέχη της οργάνωσης συνήθως αντιδρούν με εκνευρισμό στην κριτική των συλλογικών προσπαθειών τους.
Πέρυσι,
μια ταινία φτιαγμένη από τηλεοπτικό δίκτυο WDR της Γερμανίας, «Το
Σύμφωνο με την Panda," αποκάλυψε καταστροφικά συμπεράσματα για το έργο του WWF (666).
Ο Γερμανός
συγγραφέας Wilfried Huismann κατηγόρησε τους οικολόγους του WWF (666), εν μέρει σαν
υπεύθυνους για την αύξηση της απειλής του τροπικού δάσους - μια κατηγορία που το WWF (666) αρνείται κατηγορηματικά.
Η
ταινία ήταν «λανθασμένα τεκμηριωμένη» ή ακόμα «εσκεμμένα ψευδης», λέει
ο Μαρτίνα Fleckenstein, ο οποίος υπήρξε βιολόγος με το WWF για τα
τελευταία 20 χρόνια.
Εργάζεται στο Βερολίνο, όπου είναι επικεφαλής του τμήματος πολιτικής για την Γεωργία του WWF (666) .
Δύσκολα οι συναντήσεις με τη βιομηχανία γίνονται χωρίς αυτήν, αυτή είναι η βασίλισσα του συμβιβασμού.
Παρ
'όλα αυτά, μετά την προβολή της ταινίας, το WWF (666) δημιούργησε πλημμύρα με
μηνύματα διαμαρτυρίας στο διαδίκτυο , και πάνω από 3.000 υποστηρικτές ακύρωσαν τις
συνδρομές τους.
Η περιβαλλοντική οργάνωση δεν είχε βιώσει μια τέτοια αιματοχυσία πριν.
Τίγρεις και Άνθρωποι
Το
ζώο που χρησιμοποιείται στο λογότυπο του WWF είναι ένα χαριτωμένο και
μαζεμένο στην εμφάνιση πλάσμα, που απειλείται με εξαφάνιση λόγω της πολύ χαμηλής
γεννητικότητας του.
Αλλά
το panda δεν προκαλούν τα συναισθήματα μας τοσο όσο οι ανθρωποειδείς πιθήκους, ή
οι μεγάλες γάτες, οι οποίες φέρνουν πιο αποτελεσματικές δωρεές.
Το 2010, το WWF (666) εμπνεύσθηκε από το κινεζικό ημερολόγιο και κήρυξαν την «Έτος της Τίγρης».
Το WWF (666) έχει ακολουθήσει την αποστολή της τίγρης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στις
αρχές της δεκαετίας του 1970, με τη βοήθεια μιας μεγάλης δωρεάς, έπεισαν την ινδική κυβέρνηση υπό τον τότε πρωθυπουργό Ίντιρα
Γκάντι για τον εντοπισμό των προστατευόμενων περιοχών για τα απειλούμενα
αιλουροειδή.
Σύμφωνα με τις ινδικές εκτιμήσεις, υπήρχαν πάνω από 4.000 τίγρεις που ζουν στη χώρα εκείνη την εποχή. Σήμερα ο αριθμός έχει μειωθεί στα 1.700.
Παρ 'όλα αυτά, το WWF (666) βλέπει την ινδική τίγρη πρόγραμμα ως επιτυχία. Χωρίς τις προσπάθειές της, λέει ο εκπρόσωπος, οι τίγρεις της Ινδίας θα μπορούσε να «πολύ πιθανόν να εξαφανιστεί από τώρα."Λιγότερο ευρέως γνωστό είναι το γεγονός ότι καποιοι άνθρωποι εκτοπίστηκαν για την επίτευξη αυτής της επιτυχίας.
Χωριά
"που επανεγκαθίστανται, αλλά όχι ενάντια στη θέλησή τους», λέει ο
Claude Martin, ένας Ελβετός υπήκοος, ο οποίος ήταν γενικός διευθυντής
της WWF (666) International, 1993 - 2005. «Ήμασταν πάντα πεπεισμένοι ότι το θέμα χειρίστηκε σωστά."
Ομως υπάρχουν ακόμα αμφιβολίες για αυτό.Περίπου
300.000 οικογένειες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να
δημιουργήσουν μια ζώνη προστασίας για τα άγρια ζώα, γράφει ο Mark
Dowie στο βιβλίο του «Οι πρόσφυγες για την διατήρηση της φυσης."
Σύμφωνα
με Dowie, η μετατόπιση ήταν το αποτέλεσμα μιας έννοιας που ονομάζεται
"φρούριο διατήρησης», που το WWF έιχε πάντα ως μία από τις
πολιτικές του.
Δεν υπάρχει περιθώριο για τα ανθρώπινα όντα σε αυτές τις ζώνες διατήρησης, γράφει Dowie.
Το WWF αναφέρει ότι αντιτίθεται στην αναγκαστική μετεγκατάσταση.
Αλλά
ο Bernhard Grzimek, ένας Γερμανός ζωολόγος τηλεόραση και παλαιό μέλος του διοικητικού συμβουλίου του WWF (666) , υποστήριξε επίσης την ιδέα των εθνικών
πάρκων, χωρίς ανθρώπινη παρουσία σε αυτά.
Το WWF (666) ιδρύθηκε το 1961, μετά την επιτυχημένη ταινία του «Σερενγκέτι Δεν θα πεθάνει.
''Διατήρημενοι'' Πρόσφυγες
Οι Ελβετοι ιδρυτές και ο Γερμανός ζωολόγος ενώθηκαν με ένα μείγμα της διατήρησης της φυσης και νεο-αποικιοκρατίας.
Αυτή η κληρονομιά περιλαμβάνει επίσης την αναγκαστική εκτόπιση των νομάδων Μασάι από το Serengeti.
Οι
ειδικοί εκτιμούν ότι μόνο στην Αφρική, τις προσπάθειες διατηρήσεως ,
έχουν δημιουργήσει 14 εκατομμύρια «πρόσφυγες διατήρησης" από την εποχή
της αποικιοκρατίας.
Σε
αυτό το μοντέλο, κάποιοι από τις ιθαγενείς, αν ήταν τυχεροί, θα
μπορούσαν να λειτουργήσουν ως φύλακες πάρκων, εμποδίζοντας στους συγγενείς
τους την είσοδο στις προστατευόμενες περιοχες.
Το Εθνικό Πάρκο Tesso Nilo είναι ένα από αυτές τις τυπικές ζώνες διατήρησης που προωθούνται από το WWF (666).
Η Martina Fleckenstein το περιγράφει ως "ένα επιτυχημένο έργο για την προστασία των τίγρεων και ελεφάντων."
Η περιοχή βρίσκεται στην καρδιά του ινδονησιακού νησιού της Σουμάτρας. Το γραφείο του WWF (666) στην πόλη Πεκανμπάρου διαχειρίζεται το έργο.
" Σώστε τον Habitat", γράφει ο τίγρης Γερμανός τίγρης σε αφίσα στο γραφείο Πεκανμπάρου,
το οποίο χρηματοδοτείται με χρήματα γερμανική WWF (666). Η Γερμανική
τηλεόραση και η παρουσιαστής talk show Σάντρα Maischberger διεξήγαγε
μια εκστρατεία για να συγκεντρώσει τα χρήματα για τους τελευταίους 500
τίγρεις της Σουμάτρας.
Πολλοί από αυτούς υποτίθεται ότι ζουν στην Tesso Nilo, λίγες μόνο ώρες από το γραφείο του WWF (666). Ο Sunarto είναι ένας βιολόγος που έχει εργαστεί ως ερευνητής στην τίγρη Tesso Nilo. Αλλά ποτέ δεν έχει δει μια τίγρη εκεί. "Η
πυκνότητα της τίγρης είναι πολύ χαμηλή εδώ, εξαιτίας της ανθρώπινης οικονομικής
δραστηριότητας», λέει ο Sunarto, ο οποίος όπως κάποιοι Ινδονήσιοι κατεχει μόνο ένα όνομα. Επίσης, επισημαίνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες δασικές εκμεταλευσεις εντός της περιοχής διατήρησης.Για
να μπορέσουν να εντοπίσουν τίγρεις, το WWF (666) έχει παράσχει στους
επιστήμονες με υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμό μέτρησης,
συμπεριλαμβανομένων των GPS συσκευών, οι μέθοδοι ανάλυσης του DNA για
την τίγρη της κοπριάς και 20 παγίδες φωτογραφίας.
Κατά
τη διάρκεια του τελευταίου φωτογραφικού ελέγχου , που διήρκεσε αρκετές
εβδομάδες, οι παγίδες φωτογράφησαν μόνο πέντε τίγρεις.
Εκτός ορίων για τους ντόπιους
Το WWF (666) βλέπει το έργο στη Σουμάτρα ως ένα σημαντικό επίτευγμα,
υποστηρίζοντας ότι το τροπικό δάσος στην Tesso Nilo επιτυχώς διαχειριστεί
ως αποτέλεσμα μιας " πυροσβεστικής προσέγγισης". Στην πραγματικότητα, η ζώνη διατήρησης έχει αυξηθεί, ενώ το εσωτερικό του δάσους έχει γίνει μικρότερο.
Εταιρείες
όπως η '' Πόροι Ασίας και Ειρηνικού International'', με την οποία το WWF (666)
είχε προηγουμένως μια συμφωνία συνεργασίας, για να περιορίσει το παρθένο
δάσος, λέει Sunarto.Ο συνάδελφός του Ruswantu παίρνει εύπορους οικο-τουρίστες στις ξεναγήσεις του πάρκου στις πλάτες των ενημερωμένων ελεφάντων.
Η
περιοχή είναι εκτός ορίων για τους ντόπιους, και μονάδες για την καταπολέμηση της
λαθροθηρίας χρηματοδοτούνται από τους Γερμανούς .
«Το WWF (666) είναι υπεύθυνο εδώ, και αυτό είναι ένα πρόβλημα», λέει η Bahri, η
οποία κατέχει ένα μικρό μαγαζί και ζει σε ένα χωριό κοντά στην είσοδο
του πάρκου.
Κανείς δεν ξέρει πού βρίσκονται τα σύνορα, λέει. "Συνηθίζαμε να έχουμε μικρα κτήματα των δέντρων από καουτσούκ, και ξαφνικά μας δεν επιτρέπεται πλέον να πάμε εκεί."Ο Feri,
ένας ακτιβιστής για το περιβάλλον, αποκαλεί αυτή τη μορφή της
διατήρησης «ρατσιστικής και νεοαποικιακή» και σημειώνει:
«Ποτέ δεν
υπήρξε δάσος χωρίς τους ανθρώπους εδώ.
" Σύμφωνα
με Feri, χιλιάδες μικρές εκμεταλλεύσεις εκδιώχθηκαν από την Tesso Nilo,
ακόμη και ο αριθμός των άγριων ζώων έχει πράγματι μειωθεί, δεδομένου
ότι οι οικολόγοι έφτασαν. "Tesso Nilo δεν είναι μια μεμονωμένη περίπτωση», λέει.
Σήμερα, οι πολυεθνικές εταιρείες και οικολόγοι WWF εργάζονται χέρι-χέρι.
«Το WWF (666) εμπλέκεται στη μετατροπή του κόσμου μας σε φυτείες, μονοκαλλιέργειας
και εθνικά πάρκα», λέει ο Feri, ο οποίος υποστηρίζει την ινδονησιακή
οργάνωση προστασίας του περιβάλλοντος Walhi.
